CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2024
Franz Schubert - Complete Works for Violin and Piano Schubert: Vioolsonate in D, D 384- in a, D 385 - in g, D 408 - in A, D 574 - Rondo in b, D 895 - Fantasie in C, D 934 Maria Kubizek (viool), Christoph Berner (fortepiano) |
Het duo Maria Kubizek en Christoph Berner heeft met dit dubbelalbum een meer dan voortreffelijke prestatie geleverd. Sterker nog, ik ken geen uitvoeringen die (nog) meer muzikaal gewicht in de schaal leggen dan deze. Waar nog bijkomt dat beide musici zich hebben bediend van een historisch instrument: Kubizek bespeelt een viool uit 1820 van de Napolitaanse bouwer Lorenzo Ventapane en Berner een fortepiano uit 1825 van de Weense bouwer Andreas (of André) Stein, zoon van de fameuze pianofabrikant Johann Stein. Andreas is tevens de broer van Nanette Stein, die niet alleen op dit zo specifieke vakgebied naam heeft gemaakt, maar ook als componiste bekend staat.
Ik veronderstel dat de fortepiano is gerestaureerd (hoe zou het na bijkans twee eeuwen anders kunnen zijn) en áls het zo is, is wellicht de in Enschede gevestigde Edwin Beunk erbij betrokken geweest, want hij geldt als een van de belangrijkste en meest geraadpleegde specialisten op dit gebied. Bovendien houdt hij er een geweldige collectie instrumenten op na die overal in Europa worden gebruikt; en bepaald niet door de minsten, waaronder bijvoorbeeld Kristian Bezuidenhout.
Zou Schubert instrumenten van Stein hebben gekend? Zelf bezat de voortdurend armlastige componist geen piano, maar het ligt wel voor de hand, want de instrumentenbouwers Stein genoten in Weense muziekkringen een grote reputatie. Onder anderen Mozart en Beethoven speelden erop, en Nanette speelde in het latere leven van Beethoven zelfs nog geruime tijd een bemoederlijkende rol.
Dat de fortepiano het qua klanktextuur gemakkelijk van de 'moderne' vleugel wint blijkt niet alleen uit deze - overigens uitstekende - opname. Het pregnante klankkarakter werkt zonder meer zegenrijk uit in zowel bas als discant, is de stemvoering ook in de middenstemmen in complexe passages moeiteloos te volgen en is bovendien de klankbalans tussen viool en fortepiano door de musici en opnametechnici zonder al teveel kunstgrepen gemakkelijker te realiseren.
Het spel van dit duo is in ronduit grandioos, fraai expressief zonder overdreven gebaren, de fraseringen naadloos afgewerkt, het gehele parcours vervuld van levendigheid, contrast en aldus afwisseling. Mede dankzij het instrumentarium worden de dynamische grenzen nergens onnodig opgerekt, is de proportionaliteit net zo overtuigend als de gedemonstreerde retoriek. De ongeforceerde, warm getinte lyriek in de langzame delen is een ware lust voor het oor, terwijl de transparante stemvoering de gelijkwaardigheid tussen de beide partners uitdrukkelijk bevestigd. In puur stilistisch opzicht blijft geen wens onvervuld. Subliem!
Geen idee overigens waarom deze artistiek zo waardevolle set eerst nu (de opname dateert al uit 2017), op de markt wordt gebracht.