CD-recensie

 

© Aart van der Wal, december 2022

Schubert - Nacht und Träume

Klik hier voor de inhoudsopgave

Maarten Koningsberger (bariton), Atlantic Trio: Bas Verheijden (piano), Janneke van Prooijen (viool), Ansfried Plat (cello)
MvD 4722 • 73' •
Opname: 2019-2022, Grote Kerk, Driebergen

 

‘Wat als Schubert zijn liederen had geschreven voor bariton en pianotrio?' Die vraag wordt opgeworpen door Bas Verheijden, onder meer pianist en arrangeur, in het wel heel karig uitgevallen cd-boekje. Het goede antwoord is er uiteraard niet. Schubert schreef nu eenmaal het merendeel van zijn liederen voor tenor en (forte)piano, niet alleen doordat de praktijk hem dat oplegde, maar ongetwijfeld ook omdat hij daarin de beste vorm voor zijn expressie vond (al bezat hij, door armoede gedwongen, zijn leven lang zelf geen piano). We mogen dus werkelijk van geluk spreken dat het een verband hield met het ander. Vanuit die optiek is een bewerking dus overbodig: wat er oorspronkelijk is, is, is gewoon goed. Basta.

Edoch. bewerkingen zijn er van alle tijden en om uiteenlopende redenen, wat eveneens geldt voor het liedgenre. Franz Liszt maakte er sublieme, rijk gevarieerde pianostukken van, terwijl Anton Webern juist voor schaalvergroting koos door een aantal liederen voor zangstem en symfonieorkest te bewerken. Met de positieve kanttekening dat zijn fijnzinnige en verbeeldingsvolle orkestratiekunst borg staat voor een wel heel bijzondere luisterervaring, al is de oorspronkelijke intimiteit er wel door verdwenen. Het lied aldus verplaatst van de kleinschaligheid van de salon naar het podium van de concertzaal.

Voor dit album is gekozen voor elf liederen in de bewerking voor bariton en pianotrio, vijf voor bariton en piano, en twee voor uitsluitend pianotrio: Licht und Liebe D 352 en het (dus originele) Andante uit het Pianotrio D 898.

Ingewikkeld is het niet om de pianopartij om te zetten naar pianotrio. De enige vraag die zich daarbij uiteraard wel voordoet is of en zo ja in hoeverre het idiomatische karakter van deze liederen daardoor wordt aangetast. Het ligt voorts voor de hand dat het antwoord bevestigend is, maar wie deze nieuwe dimensie op prijs stelt heeft weet zich in ieder geval verzekerd van een juweel, want anders kan ik dit album niet noemen. Wat dan met name op het conto van Maarten Koningsberger mag worden geschreven, want hij is een geboren liedzanger die over een rijk timbre beschikt en die in staat is om souplesse, frasering en dictie met rake sfeertekeningen te verbinden, wat deze liederen een bijzonder cachet verleent. Kortom, dit is liedzang van de bovenste plank die van begin tot eind niet alleen overtuigt maar ook de luisteraar in zijn ban slaat. Koningsberger excelleert zanger, maar ook als ware verhaalverteller (zijn uitstekende dictie staat tevens borg voor verstaanbaarheid!). En dan is er het Atlantic Trio dat zijn zangkunst voorziet van een ronduit fascinerend instrumentaal kleurenspel, dat dankzij de geraffineerde arrangementen van Bas Verheijden zelfs de suggestie wekt dat Schubert het zó heeft gecomponeerd. Men heeft - met drie volwaardige instrumenten, waaronder een Baldwin vleugel - gelukkig de verleiding kunnen weerstaan van een al te nadrukkelijke musiceertrant; al hebben Verheijdens arrangementen daarin feitelijk de weg al gewezen. Dat hij tevens voor de opname, mastering en editing heeft getekend zegt bovendien het nodige over zijn veelzijdigheid.

Op de site van het Atlantic Trio (klik hier) zijn de gezongen teksten, aanvullende albuminformatie en video's te vinden. De opnamen werden tussen 2019 en 2022 gemaakt in de Grote Kerk in Driebergen, voornamelijk tijdens live-uitvoeringen en streamings.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links