CD-recensie
© Aart van der Wal, mei 2012
 |
Johann Heinrich Schmelzer -
Barockes Welttheater | Sonate & Balletti
Serenata con altre arie - Polnische Sackpfeiffen - Sonata amabilis - Balletto di Pastori e Ninfe - Sonata a due in d - Balletto primo di Spoglia di Papagi - Sonata IV a 6 in a - Variaties op 'La bella pastora' - Balletto di Zeffiri - Sonata a due violini scordati - Sonata (Battaglia) a 7
Freiburger Barockconsort
Harmonia Mundi HMC 902087 • 63'•
Opname: Paulussaal, Freiburg (D), mei 2010
Johann Heinrich Schmelzer werd ergens tussen 1620 en 1623 geboren in Scheibbs, in Neder-Oostenrijk. Hij overleed in Praag in februari of maart 1680. Deze nogal magere informatie belooft weinig goeds voor de kennis omtrent zijn doopceel. Waarschijnlijk zong hij in zijn jonge jaren als koorknaap in de keizerlijke kapel. In 1643 trouwde hij en ontving het gelukkige paar van de kerkgemeente in Wenen (hij was als cornettist verbonden aan de Stephansdom) een geldsom om hen verder op weg te helpen. Of de contacten tussen Schmelzer en de kapelmeester van St. Stephan, Ebner, hartelijk waren weten we niet, maar wel dat Schmelzer in 1665 Ebner opvolgde als de balletcomponist aan het Habsburgse hof, een positie die hij tot zijn dood zou bekleden. Dat Schmelzer uiteindelijk in Praag stierf was niet toevallig: door de alom heersende pest had de gehele keizerlijke familie met vrijwel de complete hofhouding de wijk genomen naar het veilig geachte Praag, dat echter niet veilig bleek te zijn: menigeen stierf ook daar aan de 'zwarte dood', waaronder ook Schmelzer.
Schmelzer was meer dan uitsluitend een gewaardeerde componist: hij stond ook te boek als groot violist, mogelijk zelfs een van de beste van zijn generatie. Bekend is zijn grote belangstelling voor de technische aspecten van het vioolspel, waardoor hij zeker heeft bijgedragen aan de ontwikkeling ervan. Vele instrumentalisten en componisten werden door hem beïnvloed, waaronder de later beroemd geworden Heinrich Ignaz Biber.
Een indrukwekkende staalkaart van zijn kunnen als componist leveren de op deze cd verzamelde elf miniaturen (de langste duurt ruim negen, de kortste nog geen drie minuten) die zeker voor een 'authentiek' musicerend ensemble een waar 'Lustspiel' moeten zijn. Zo klinkt het tenminste. Dit is barokmuziek waarin een geweldig ensemble als het Freiburger BarockConsort volledig 'los' kan gaan. In het cd-boekje kwam ik bekende namen tegen, waaronder die van de aanvoerder, de violiste Petra Müllejans. Wat verder snuffelend las ik dat de musici van het Freiburger Barockconsort tevens verbonden zijn aan het Freiburger Barockorchester. Welnu, we weten wel hoe goed die spelen..
De opname is kristalhelder, maar een iets warmere strijkersklank een een wat grotere afstand tussen ensemble en microfoons (dat ongetwijfeld met het eerste te maken zal hebben) had wel mijn voorkeur verdiend, al is dat vergeleken met de grote kwaliteiten van dit spel niet meer dan muggenzifterij. Dat er tevens een trommel wordt aangeslagen en dat er belletjes rinkelen mag op het conto van slagwerker Michael Metzler worden geschreven. Ze horen erbij, net als de violen (3), altviolen (2), viola da gamba (3), violone ((8' en 16'), luit, klavecimbel en orgeltje, op deze avontuurlijke reis die we in het echt waarschijnlijk nooit zullen beleven (tenzij het ensemble misschien eens Nederland aandoet).