CD-recensie

 

© Aart van der Wal, april 2016

 

Reicha: Pianotrio in C, op. 47

Smetana: Pianotrio in g, op. 15

Mendelssohn: Pianotrio nr. 1 in d, op. 49 (alleen op Blu-ray disc)

Smetana Trio: Jitka Cechová (piano), Jirí Vodicka (viool), Jan Pálenícek (cello)

BMN Audiophil 20162 • 50' • + Blu-ray disc 96 kHz, 24 bit (tevens met Mendelssohn: Pianotrio nr. 1)

Live-opname: 1 maart 2016, Hans Huber-Saal, Bazel

www.triartmanagement.cz

www.bonitz-music-network.eu/start.php?catId=87

 

Live-opnamen zijn menigmaal aantrekkelijker dan studio-registraties. Bevlogenheid, spontaniteit, durf, het zijn tenminste drie interpretatieve componenten die een van nature toch al unieke live-uitvoering tot een buitengewone gebeurtenis kunnen maken. Mits ook zo vastgelegd kan de cd-koper er wel bij varen. Met de nadruk op mits, want achteraf in de studio alsnog ingrijpen kan de spanningsbogen tijdens het concert geheel of deels teniet doen. Die voorbeelden zijn er helaas. Soms moet er wel worden gesleuteld, want niemand wil graag een goed hoorbare fout bij herhaald beluisteren terughoren, zo in de trant van 'daar is ie weer'. Het is daartegen goed verdedigbaar om een ietwat groezelige passage of een minder goed gedefinieerde frase gewoon onaangetast te laten, want volmaaktheid mag geen doel op zich zijn of worden.
Een ander voordeel van een live-opname kan de muzikale programmering zijn. In het commerciële muziekbedrijf heeft wat de studio-opname betreft een 'voorzichtige' programmasamenstelling doorgaans de voorkeur. Er moeten immers stevige bedragen in een zo'n onderneming worden geïnvesteerd en na tig cd's wil men toch minstens break-even kunnen draaien. Niemand wil graag geld toeleggen. Hoe behoudend men wil zijn hangt uiteraard van het label af, maar het ligt zeker niet voor de hand om bijvoorbeeld twee eigentijdse vioolconcerten op een cd uit te brengen; al zijn er gelukkig uitzonderingen. Liever dus op zeker spelen, eventueel kiezen voor de beproefde sandwich-formule zoals we die van de concertzaal kennen. Als het meezit tenminste (de meeste orkesten vinden het prima om uitsluitend een museale functie te vervullen, waarmee ze - zo denken ze - nog decennia vooruit kunnen).

Op 1 maart van dit jaar was het (puur) Tjsechische Smetana Trio te gast in de Hans Huber-Saal in Bazel, met werken van Anton Reicha, Felix Mendelssohn en Bedrich Smetana. Binnen de context van conventioneel programmeren zou het Pianotrio van Reicha in dit specifieke geval best een 'witte raaf' mogen worden genoemd; en zeker zoals het werk wordt gespeeld door het Smetana Trio. À propos, de naam van het ensemble is nogal dubbelzinnig: want er bestaan immers ook strijktrio's. Maar we zien dat meer: er wordt in de naamgeving geen onderscheid gemaakt tussen piano- en strijktrio. Dat verder daargelaten gaat de grote reputatie van het Smetana terug tot maar liefst 1934, toen het ensemble door de legendarische Tsjechische pianist Josef Pálenícek (zijn zoon Jan is de cellist in deze opname) werd opgericht. Tweeëntachtig jaar later is het nog steeds springlevend, al heeft de bezetting zich in de loop der jaren uiteraard gewijzigd.

Wat maakt het spel van dit pianotrio zo bijzonder? Basaal gezegd grijpt het engagement, het vlammende betoog en het spelraffinement je naar de keel. Daarnaast zijn er nog andere factoren in het spel, zoals innemende frisheid, oog voor detail, muzikanteske gloed en kernachtig, levenslustig spel. Dit is door pure schoonheid omrankte vitaliteit die overrompelend is en direct uitnodigt tot herhaald beluisteren. Zelfs een perifeer werk als Reicha's Pianotrio wordt als het ware boven zichzelf uitgetild, krijgt dimensies die ik er nog niet eerder in heb gehoord. Luisteren, met rode oortjes.

Natuurlijk, dit is uitgesproken dankbaar materiaal, maar dat openbaart zich alleen in zijn volle glorie na jarenlang intensief samenspel dat in zo fascinerend, sprankelend en met afwisselend grootse monumentaliteit en meesterlijke lyriek tot leven komt. Deze prachtige cd krijgt er qua klank in de Blu-ray versie nog een dimensie bij, maar wie niet over een dergelijke speler beschikt kan zich desondanks volop laven aan de cd-versie die evengoed staat als een huis; al staat daar het Mendelssohn-trio helaas niet op. En wát een positieve ontdekking zal dat pianotrio van Reicha voor menigeen zijn!

Tot slot een kleine puzzel, althans voor mij. Zoals gemeld staat het pianotrio van Mendelssohn alleen op de Blu-ray disc. Waarom? Het stuk neemt 30'27 in beslag en had volgens mij nog net op de cd gepast, die dan op een totale speelduur van 79'53 zou zijn gekomen. Ik heb cd's voorbij zien komen van 80 minuten en zelfs meer. Merkwaardig.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links