CD-recensie

 

© Aart van der Wal, april 2022

Freitas Branco: Vioolsonate nr. 1
Ravel: Vioolsonate nr. 2 in G
Villa-Lobos: Vioolsonate nr. 2 (Fantasia)

Bruno Monteiro (viool), João Paulo Santos (piano)
Et'cetera KTC 1750 • 70' •
Opname: dec. 2021, ISEG, Lissabon

Het album verschijnt op 1 mei

 

Kan het van de vertolkingen op deze cd worden afgeleid dat de beide musici deze drie sonates voor viool en piano al heel vaak op het concertpodium hebben uitgevoerd? Ik durf het niet zomaar te beweren, maar wat ik na beluistering wel zeker weet is dat zij beiden volkomen op elkaar zijn ingespeeld en dat – los van de fabelachtige techniek – de door hen gedemonstreerde interpretatieve vrijheid deze muziek in vuur en vlam zet. En met dien verstande dat inhoud noch vorm van deze sonates, ieder overigens een meesterwerk op zich, daardoor wordt aangetast. Dat mag een prestatie van de eerste orde worden genoemd.

Van deze drie prachtstukken zijn merkwaardig genoeg in het muziekbedrijf van alledag niet of nauwelijks aandacht krijgen, want alleen de Vioolsonate van Ravel staat regelmatig op het programma van menig duo. Dat naargeestige beeld kan wat mij betreft zonder voorbehoud worden doorgetrokken naar de discografie, want ook in dat domein is de oogst uitgesproken mager. Of het adagium ‘onbekend maakt onbemind' opgeld doet? Wat onbekend is valt sowieso niet te beminnen, maar dat de vioolsonates van respectievelijk de Portugees Luís de Freitas Branco (190-1955) en de Braziliaan Heitor Villa-Lobos (1887-1959 ‘gewoon' repertoirestukken behoren te zijn staat voor mij buiten kijf. Neem met dit nieuwe album uw kans dus waar!

De violist Bruno Monteiro excelleert in gloedvolle en rijk geschakeerde toonvorming, in een betoog waarin strikt heldere lijnen domineren, die afwisselend energiek, mild en lyrisch door hem worden ontvouwd. Zijn technische beheersing is volmaakt, het panorama uitermate evocatief. De fraseringen klinken spontaan, het intuïtieve karakter van zijn spel brengt naast avontuur ook betoverende veelkleurigheid. Kortom, we hebben hier te maken met een topviolist.

Maar er valt nog veel meer te genieten, want Monteiro's uiterst sensitieve spel vinden we eveneens terug bij zijn muzikale partner, de pianist João Paulo Santos, die dichterlijkheid, temperament en finesse net zo soepel en natuurlijk laat samengaan en evenals Monteiro borg staat voor een echt persoonlijk stempel op deze muziek. Hij associeert het cantabile-spel niet met fondant, de toon behoudt ook in de lyrische passages zijn kernachtig karakter, terwijl in de forti de klank nobel blijft, vervuld van vele nuances en bijzonder fraai uitgewerkte kleurstellingen. Aldus is zijn benadering van deze partituren evenzo idiomatisch als die van Monteiro en staat ook zijn structuurbesef borg voor richting en doel.

Dat de beide Portugese musici zich bovendien met volle overgave wijden aan de muziek van hun landgenoot Luís de Freitas Branco is op zich al zeer lovenswaardig. Wat dat betreft kunnen we van een dergelijk engagement, dat muzikaal bovendien zo overtuigend is dat daardoor dit werk van deze componist in het mooist en warmst denkbare zonnetje wordt gezet, nog wel het nodige leren. Nederlandse musici schieten wat hun verbondenheid met vaderlandse componisten betreft zelfs hopeloos tekort; en dat bepaald niet sinds gisteren. En dan denk ik niet eens in eerste instantie aan componisten van een nog tamelijk recent ‘jaartal', zoals Peter Schat, Jan van Vlijmen, Kees van Baaren, Rudolf Escher of Hans Henkemans, maar zelfs nog wat verder weg in de tijd, aan Matthijs Vermeulen, Willem Pijper en Hendrik Andriessen. Niet alleen zij, maar ook hun muziek lijkt diep begraven te zijn onder het stof van decennia, een uitzondering – er valt hier en daar altijd wel een narrow escape te registreren – daargelaten. Al valt er gelukkig - geheel onverwacht - ook goed nieuws te melden: eind deze maand staat de release gepland van pianowerken van Louis Andriessen, Leo Smit, Willem Pijper, Jan Wisse, Hans Henkemans, Theo Loevendie en Joey Roukens door het pianoduo Lucas en Arthur Jussen.

Monteiro verzorgde tevens de uitstekende toelichting en José Fortes tekende voor een opname die geen detail onverhuld laat, maar ook uitblinkt in sonoriteit. Pianotechnicus Fernando Rosado mag wat mij betreft eveneens volop meedelen in deze regelrechte klankvreugde.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links