CD-recensie

© Aart van der Wal, juli 2020

Ik ben echt de laatste om te beweren dat ik het beter weet dan de (vak)jury van het prestigieuze Koning Elisabeth Concours (onze zuiderburen spreken altijd consequent van Wedstrijd) in Brussel, maar er is natuurlijk niets mis mee als de individuele muziekliefhebber - en voorwaar hij niet alleen - soms vraagtekens plaatst bij de uitslag. Ik ben een van die liefhebbers die vraagtekens zette bij het feit dat in 2016 de Italiaanse pianist Alberto Ferro (1996) het moest doen met 'slechts' een zesde prijs. En daarmee was hij van alle finalisten dan tevens de hekkensluiter. Winnaar werd Lukás Vondrácek, waar ik sindsdien overigens weinig meer van heb vernomen. Wat overigens verre van uniek is: vaak lukt het degenen die lager in de pikorde terecht zijn gekomen het beter om een grote carrière op te bouwen dan wie bovenaan is geëindigd.

De jury bestond uitsluitend uit vakbroeders op verschillend terrein: Diane Andersen, Håkon Austbø, Frank Braley, Iain Burnside, Peter Donohoe, Nelson Goerner, Markus Groh, Daejin Kim, Aleksandar Madžar, Cécile Ousset, Kun Woo Paik, Anne Queffélec, Elisso Virsaladze en Boyan Vodenitcharov. De voorzitter was als vanouds Arie Van Lysebeth. Ze zullen dus wel gelijk hebben gehad, denk ik dan maar.

We zijn inmiddels vier jaar verder en ik mag nu iets zeggen over Ferro's uit 2019 daterende Rachmaninov-album, gewijd aan de Études-Tableaux op. 33 en 39, volgens de componist geïnspireerd door schilderijen (waarvan we van het merendeel niet precies weten welke). Zoals zijn grote collega Moesorgski zich eerder eveneens erdoor liet inspireren (en waarvan we wel precies weten door welke). Veel doet het er overigens niet toe, want deze hondsmoeilijke études, totaal 17 in getal (op. 33 nr. 4 is helaas zoekgeraakt), laten zich ook zonder buitenmuzikale indrukken uitstekend genieten. Études doen natuurlijk denken aan gortdroge leerstukken en bij (veel) mindere componisten pakken die als zodanig ook uit, maar bij grootheden als Chopin, Liszt, Debussy en Rachmaninov is dat gelukkig geenszins het geval en is uitsluitend sprake van pure meesterwerken die aldus ver verheven zijn boven wat we als 'vingeroefening' verstaan (en die menigeen tot vervelens toe moest instuderen). Al moet je als pianist wel zéér geoefend zijn om deze kostelijke miniaturen echt het volle pond te kunnen geven.

Zijn ze technisch (uit)gedacht? Natuurlijk zijn ze dat, maar dat is alleen maar de constructieve buitenkant, want het binnenwerk wordt gedomineerd door grootse muzikale poëzie; en dat is waar de muziekliefhebber uiteraard het meest naar is geïnteresseerd: puur technisch vormgegeven muziek verveelt immers snel, beklijft ook niet. Études van dit kaliber laten evenwel een blijvende indruk na.

Een aantal van deze Études-Tableaux lieten zich overigens uitstekend orkestreren, zo bewees de Italiaan Ottorino Respighi: hij deed er vijf. In de daaruit voortvloeiende correspondentie tussen de beide grootmeesters heeft Rachmaninov zijn inspiratiebronnen wel onthuld, maar van de andere dertien weten we dat dus helaas niet. Het wordt dus aan de verbeelding van zowel de pianist als de luisteraar overgelaten, wat trouwens vaak te prefereren is.

Met de verbeelding van Alberto Ferro is in ieder geval niets mis, want afgezien van zijn uitermate goed toegeruste technische vocabulaire weet hij deze stukken echt fantasierijke contouren mee te geven, daarbij geholpen door de fabuleuze klank van de Fazioli Concert Grand F278 die zowel in de uitbarstingen als in het pianissimo grote allure uitstraalt. Met een recital als dit moet een concours gewoon gewonnen kunnen worden! - zo dacht ik tijdens het beluisteren. Het masculine karakter van deze stukken wordt fraai afgewisseld door warm opbloeiende tederheid, in een uitgesproken veelkleurige aanpak die bewondering afdwingt. Het past allemaal naadloos in een uitvoeringstraditie waarop de grote Russen allang niet meer het patent hebben.

index