CD-recensie

© Aart van der Wal, oktober 2023

Het in de eigentijdse muziek gespecialiseerde ensemble Klangforum Wien vaardige vier orkestleden af om zich over Sinuoso Tiempo (2019-2021) van Javier Quislant (Garcia) (1984, Bilbao) te buigen, een vierdelige cyclus voor strijkkwartet: Mons aureo (2020-2021), Profondità dinamica (estudio de abismos) ( 2021), Reticulatum (2021) en Tholos (nel silenzio degli intervalli) (2019-2021).

De voorbereidingen voor dit album moeten voor het ensemble heel wat voeten in de orde hebben gehad, maar ook voor de opnametechnicus annex ‘editor' zal het niet van een leien dakje zijn gegaan. Of al die inspanningen loon naar werken hebben opgeleverd? De toehoorder wordt in ieder geval voor de nodige perceptieve problemen gesteld; óók als hij de toelichting van de componist tot zich heeft genomen en waaruit ik het volgende heb geselecteerd:

In the creative process of my latest works, technical approaches coming from cinema and literature have shaped my relationship with sound, which inspires an unrestricted mindset, free of the dead-weight-thought that establishes an explicit stream of relationships with sensibility. This mindset pursues to recover the virtue of a primitive and ritual listening, and to grasp, from the inner universe of sound, the seeds from which language and communication sprout.

Het vervolg toont buitenmuzikale indrukken:

Sinuoso Tiempo establishes this mimetic relationship with the architectural inheritance of the Real Academia de España en Roma and of the historical complex of San Pietro in Montorio, likewise with the evening twilight illuminating Rome and the side of the Gianicolo, eight hill of Rome, at the right bank of river Tiber. Architectural space, urban landscape, and the setting of the sun are all metaphors for Sinuoso Tiempo.

Kunnen we het waarnemen: de door de componist bedoelde verwijzingen naar Romeins metselwerk in Reticulatum en de crypte, cel en dom van het Tempietto in het antieke Rome in Tholos? Het komt mij voor - en die waarneming is subjectief - dat de door Quislant in deze muziek geëtste indrukken voor de luisteraar niet echt toegankelijk zijn te noemen. Afgezien van de vraag of we het wel zouden moeten weten. Er is per saldo niets mis met muziek die uitsluitend daarover gaat of zo wordt beleefd: muziek (Stravinsky's adagium), dus zonder dat daarbij beelden herkenbaar zijn. In Sinuoso Tiempo ontkom ik niet aan de indruk dat de verbinding tussen het gelezene (de toelichting) en het gehoorde (de muziek) niet bestaat; of dat ik het niet heb herkend. Met daarbij aangetekend dat de muziek mij niet boeide, ik er geen meesterwerk in zie: gewild modernistisch, inhoudelijk zwak. Wel moet worden gezegd dat de vier strijkers er zo te horen alles aan hebben gedaan om het werk zo optimaal mogelijk voor het voetlicht te brengen. Ook petje af voor wat door hen puur technisch is gepresteerd: alleen al de precisie van de gezamenlijke, ritmisch uiterst lastige pizzicati!

index