CD-recensie
© Aart van der Wal, april 2010
 |
Victoria: Te Deum laudamus.
Palestrina: Missa Te Deum laudamus - Tu es Petrus a 6 - Missa Tu es Petrus.
The Choir of Westminster Cathedral
o.l.v. Martin Baker.
Hyperion CDA67785 • 78' •
Zowel Tomás Luis de Victoria (1548-1611) als Giovanni Pierluigi da Palestrina (ca. 1525-1594) hebben een ongekende schat aan zestiende-eeuwse polyfone a-cappellawerken nagelaten. Daarbij is een grotere tegenstelling tussen beide componisten niet denkbaar. Waar de Italiaan Palestrina componeerde voor de rooms-katholieke kerk en zijn muziek wordt gekenmerkt door beschouwing en een innerlijke rust die religieuze sereniteit uitstraalt, wortelde Victoria weliswaar in de Spaanse renaissance maar is zijn muziek veel gepassioneerder, heftiger en spreekt misschien nog sterker tot de menselijke verbeelding dan die van Palestrina, die in zijn koorwerken zijn relatie tot God minder uitgesproken etaleert. Waar Palestrina een zekere distantie in acht neemt, gaat Victoria in zijn muziek tot diep in de kern van zijn eigen geloofsbeleving, die op zich is ingebed in de Spaanse, van een diep verankerde barmhartigheid doortrokken religiositeit. Waar Palestrina neigt naar het vormelijke, het institutionele, vinden we bij Victoria de menselijke passie die muzikaal wordt weergegeven in een meerstemmige veelkleurigheid die hem tot wellicht de allergrootste polyfonist uit de zestiende eeuw maakt. Mogelijk ligt hieraan ook het enorme verschil in productie ten grondslag: vergeleken met het grote oeuvre van Palestrina stelt dat van Victoria in kwantitatieve zin nauwelijks iets voor. Maar Palestrina was ook de componist die zich mocht verheugen in een grote schare adellijke en kerkelijke opdrachtgevers die zich door zijn faam lieten leiden. Zijn loopbaan nam een grote vlucht nadat hij in 1551 door paus Julius III werd belast met de leiding van Capella Giulia in Rome, een van de hoofdkoren van de Sint-Petrus. Een van zijn beroemdste werken is de Missa Papae Marcelli, ongetwijfeld opgedragen aan paus Marcellus II.
 |
| Het koor van Westminster Cathedral (foto: Simon Tottman) |
Het koor van Westminster Cathedral zingt als een engelenschare die met het grootste gemak de meest complexe vocale lijnen uitzet. Al aan het begin van dit programma, in Victoria's Te Deum treft de stijlzuivere aanpak van de cantus planus. Niet minder indrukwekkend is Palestrina's zesstemmige (SSATBB) virtuoos verlichte, als antifoon opgezette Tu es Petrus met zijn voortdurende stemwisselingen en combinaties, die het werk - mits goed uitgevoerd zoals hier - een ronduit feestelijke stemming meegeven. De in Westminster Cathedral, Londen in maart 2009 gemaakte opname is een toonbeeld van doorzichtigheid. Dat de koorklank incidenteel enigszins wringt is volstrekt normaal: intermodulatievervorming valt eenvoudigweg niet te voorkomen. Het hoort er gewoon bij en wordt niet door de opname veroorzaakt.