CD-recensie

 

© Aart van der Wal, november 2016

 

Mozart: Complete werken voor viool en orkest

Vioolconcert nr. 1 in Bes, KV 207 - nr. 2 in D, KV 211 - nr. 3 in G, KV 216 - nr. 4 in D, KV 218 - nr. 5 in A, KV 219 - Rondo in Bes, KV 269 - Rondo in C, KV 373 - Adagio in E, KV 261

Isabelle Faust (viool), Il Giardino Armonico o.l.v. Giovanni Antonini

Harmonia Mundi HMC 902230.31 • 2.10' • (2 cd's)

Opname: maart 2015 en februari 2016, Teldex Studio, Berlijn

   

De levenskaars van Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, of zoals hij zichzelf graag noemde Amadeo Mozart, brandde stevig en bovendien aan twee kanten. Hij was net nog geen 35 toen hij op 5 december 1791 in zijn Weense woning in de Rauhensteingasse 4 overleed (het huis staat er overigens allang niet meer). Een vroege dood, een enorme productie, met 626 officieel gecatalogiseerde werken in ieder denkbaar genre. Zijn eerste symfonie schreef hij al op zijn achtste, in 1764 in Salzburg. Zijn eerste pianoconcerten ontstonden op zijn elfde, toen nog gemodelleerd naar de concerten van onder meer Johann Christian Bach en met een nog simpel gehouden begeleiding van uitsluitend een strijkorkestje (je zou ze ook pianokwartetten kunnen noemen). Maar het genie begint er al doorheen te schitteren. De vijf vioolconcerten ontstonden rond 1775, eveneens in Salzburg, zo rond zijn twintigste. Nog steeds jong en onbekommerd (hoewel zijn vader al een stevig stempel op niet alleen zijn kunstzinnige levenswandel drukte), maar artistiek al behoorlijk gerijpt, zoals we uit deze concerten kunnen opmaken. Wat deze concerten extra aantrekkelijk maakt is de jeugdige maar goed gestructureerde wispelturigheid (ik weet het, het is een aardige paradox) die de hoekdelen zo kenmerkt. Verrassingen genoeg, en niet alleen door de onverwachte syncopen en sforzati.

Wat de solist in deze vioolconcerten vooral niet moet doen is al te gedreven fraseren en dynamisch overdrijven, of ritmisch extra en dus onnodig aan te zetten. Nadrukkelijkheid is in alle richtingen verboden! Dat klinkt op het eerste gehoor misschien wel interessant, zelfs wel avontuurlijk, maar na een paar keer heb je dat wel gehoord en verlang je toch naar iets anders. Misschien is het sleutelwoord hier wel een muzikanteske lichtvoetigheid, de lichte maar uiterst kleurrijke toets die we al kennen van Andrew Manze, Julia Fischer en Rachel Podger, en die Isabelle Faust eveneens uit haar viool én Il Giardino Armonico weet te toveren. Ze delen dezelfde intieme benadering van deze concerten en het homogene karakter ervan. Simpel samengevat is dit wonderschoon spel dat ook uitermate stijlvol uit de luidsprekers komt. Versieringen ja, vibrato zeker, maar wel alles met mate. Wie goed doseert verslikt zich niet. Waarbij het uiteraard ook een kwestie van smaak is, want ik zou voor geen prijs zonder Arthur Grumiaux willen zijn, al is die opname al ruim een halve eeuw oud (dat hoor je er trouwens niet vanaf).
Boeiend zijn zeker ook de cadensen van de hand van de fortepianist Andreas Staier. Hij baseerde zijn cadensen evenals die van de Nederlandse musicoloog Kemme op de cadensstijl zoals Mozart die in zijn pianoconcerten toepaste. En Staier zal zich evenals Kemme hebben verdiept in de viooltechniek van componisten als Vivaldi, Locatelli, maar ook van Mozart zelf (denkt u maar aan de soloviool in de Sinfonia concertante KV 364 en aan Ein musikalischer Spaß KV 522).

Wie het 'authentieke' terrein nog elders wil verkennen kan prima terecht bij Standage/Hogwood (Decca), of anders bij de vele andere uitgaven die op deze site zijn besproken. Faust en het Italiaans ensemble geef ik in ieder geval bij deze een extra accolade en niet in de laatste plaats door de fraai gewelfde opname. Wel zal het voor menigeen even wennen zijn dat de soloviool niet prominent op de voorgrond staat, maar meer ingebed lijkt in het orkestrale klankbeeld. Het betekent een meer natuurlijke balans, al is bijvoorbeeld de entree van de soloviool in het openingsdeel van KV 219 nauwelijks hoorbaar. De beide rondi KV 269 en KV 373, en het Adagio KV 261 zijn meer dan slechts 'opvullers': het zijn briljant geschreven miniaturen die er wel degelijk bijhoren maar in discografisch opzicht bij losse uitgaven van de vioolconcerten nogal eens tussen wal en schip vallen.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links