CD-recensie
© Aart van der Wal, juli 2009
 |
Mozart: Vioolsonate nr. 18 in G, KV 301 - nr. 19 in Es, KV 302 - nr. 20 in C, KV 303 - nr. 21 in e, KV 304 - nr. 22 in A, KV 305 - nr. 32 in Bes, KV 454 - nr. 33 in Es, KV 481 - nr. 34 in A, KV 526.
Jaap Schröder (viool), Lambert Orkis (fortepiano).
Virgin Veritas 6 93218 2 5 • 74' + 73' • (2 cd's)
Wie in de hoesafbeelding iets symbolisch wil zien: de hond met de kop omlaag moet dan de viool voorstellen, want die speelt in deze sonates de rol van de 'underdog', precies zoals de componist het zelf heeft bedoeld: Sonates voor piano met vioolbegeleiding. Pas in Mozarts laatste sonates is er sprake van gelijkberechtiging en trekken de beide instrumenten gezamenlijk fier op.
Het voordeel van de hier gebruikte twee fortepiano's (de ene is een kopie naar Anton Walter, ca. 1775, passende bij de vijf sonates KV 301 t/m KV 305; de andere is een kopie naar Heilman, rond 1785, de periode die de drie sonates KV 454 t/m KV 526 bestrijkt) is de daardoor bereikbare, ideale balans tussen viool en toetsinstrument. Schröder bespeelt een Joffredus Cappa uit 1684, uiteraard met darmsnaren bespannen, waarvan de helder-warme klank bijna volmaakt afsteekt tegen de pregnant-droge klank van de fortepiano's. Het zeer spaarzame vibrato helpt mee om een optimale transparantie van de vioolklank te realiseren. Zo bezien is dat allemaal louter winst, maar helaas is Schröders spel niet van dien aard dat hij daarmee Mozarts muzikale kosmos voor ons openbreekt. De problemen huizen in het gebrek aan verfijning in de toonvorming, met daarnaast hoekig uitgewerkte fraseringen en een bescheiden palet aan klankkleuren. De grote vitaliteit die uit deze uitvoeringen spreekt wordt deels teniet gedaan door de ruwe aanpak van de violist. Syncopen en dynamische accenten worden uitvergroot, waardoor ze buiten de structurele context dreigen te vallen (Molto allegro KV 481). De lyriek blijft nogal eens in de grondverf steken (slotdeel KV 305) of suddert alleen aan de oppervlakte (Adagio KV 481). Vergelijk dat eens met het Mozart-spel van Rachel Podger en Julia Fischer! Men waant zich in een geheel andere wereld.
De beide opnamen ontlopen elkaar niet veel, al is die van de late sonates een fractie koeler (All Saints Church, Petersham, Surrey, september 1989) dan die van KV 301 t/m 305 (Châteaubriant, augustus 1990). Al met al nogal gemengde gevoelens over deze slechts rond de 12 euro kostende heruitgave.