CD-recensie

© Aart van der Wal, november 2024

Een heruitgave, maar wel een album dat meer dan slechts routineuze aandacht verdient omdat het een geremasterde editie betreft van zowel een fenomenaal pianorecital als de al even fenomenale registratie ervan. Al moeten we daarvoor eerst terug in de tijd, naar 1993 om precies te zijn, toen de oorspronkelijke cd door het allang niet meer bestaande Nederlandse muzieklabel Emergo Classics werd uitgebracht.

Wie het niet (meer) weet: Emergo, opgericht door Bas Touw, was in de jaren tachtig en negentig volop actief in de toen nog steeds groeiende ‘klassieke' markt. Het was 'booming', mede dankzij de in 1983 in ons land geïntroduceerde compact disc. Ook Emergo profiteerde ervan, waarbij het label een duidelijke voorliefde toonde voor minder bekend repertoire maar ook voor musici die, hoewel in de meest letterlijke zin toonaangevend, nog niet zo bekend waren bij een breder publiek. Artistieke concessies werden niet gedaan, topkwaliteit stond voorop.

Het was in die tijd niet minder dan een meesterzet om Leo de Klerk bij het label te betrekken, een ware artiest in zijn vak, als producer én als opnametechnicus. Hij was de meester in zijn vak die voor de geweldige klankkwaliteit zorgde, maar wat velen niet wisten was dat hij ook een bijzonder fijne neus (gehoor lijkt hier beter op zijn plek!) had voor zowel muzikaal talent als niche-repertoire. Dat hij in zijn vrije tijd ook nog inventief componeerde en zijn talentvolle creaties hun weg wisten te vinden mag even bijzonder heten.

Ik kende Leo vrij goed, was regelmatig bij hem te gast in 's-Gravendeel, waar hij zijn opnamestudio en voornaamste werkplek had. Na zijn overlijden op 9 september 2020 wijdde ik hier een in memoriam aan deze 62 jaar oud geworden grootheid die jarenlang gebukt ging onder een niet te stuiten longziekte.

Zoals zoveel labels delfde ook Emergo uiteindelijk het onderspit in een hevig concurrerende markt waarin niche-uitgaven meer en meer werden verdrongen door de grote internationale labels. Eerst later, we zijn dan al ruimschoots in het millennium aanbeland, ontstond er weer meer belangstelling voor dat niche-repertoire, maar dat heeft Emergo niet meer mee mogen meemaken. Oude(re) uitgaven zijn gelukkig nog wel te vinden, zowel op de tweedehandsmarkt als op streaming platforms. Helemáál uit is het verhaal dus niet.

Dat verhaal zet zich met deze heruitgave onverdroten voort. Daan van Aalst, zelf een uitmuntende opnametechnicus en editor, tevens de drijvende kracht achter het Nederlandse label Navis Classics, heeft Leo de Klerk uiteraard ook gekend, is op de hoogte van diens grote kwaliteiten en heeft om twee redenen de stap gezet naar deze heruitgave: de opnamekwaliteit én de pianist Naum Grubert (1951, Riga), die al jaren in ons land woont en naast een zeer gerenommeerde musicus als hoofdvakdocent piano is verbonden aan het Conservatorium van Amsterdam. U kunt op de site (klik hier) van het CvA meer over hem lezen. Navis heeft in de loop der tijd al een groot aantal opnamen van deze pianist uitgebracht en besloot om de rechten van deze geremasterde heruitgave over te nemen en aldus onder de aandacht van een (hopelijk!) bre(e)d(er) publiek te brengen.

De bij de oorspronkelijke uitgave gevoegde toelichting is speciaal voor deze gelegenheid vervangen door een diepgravende tekst van Grubert zelf (helaas alleen in het Engels). Vormgeving en verpakking van deze productie werden verzorgd door Navis' huisontwerper Ad van der Kouwe.

Het spel van Naum Grubert heb ik al eens eerder gekenmerkt als dat van een interpreet van een bijzondere signatuur die zijn toehoorders overrompelt door intense muzikale karakterisering en verfijnde kleurschakeringen, de diep gewortelde expressie, analytische helderheid en pianistisch raffinement zonder enig virtuoos vertoon. Een vertolker ook die de suggestie weet te wekken van het creatieve ontstaan-op-het-moment, zo knap gestileerd dat het als kersverse ontdekking tot klinken komt, maar innerlijk al tot in het kleinste detail vormgegeven (wat zeker volmaakt duidelijk wordt met het notenbeeld erbij). Enerzijds is er de lyriek als puur muzikale dichtkunst met behulp van de meest subtiele contourverschuivingen, anderzijds de al even fijnmazige dynamische proportionaliteit. Het maakt allemaal deel uit van de zeldzame noblesse die dit spel kenmerkt. Er is binnen de gegeven architectuur verwachting, opbouw, expansie en oplossing. Geen spoor van berekening, de muziek als het ware opnieuw ontdekkend, de voorstelling als nieuw presenterend.

Grandioos…in alle denkbare opzichten…En tegelijkertijd een meer dan warme herinnering aan Leo de Klerk...

index