CD-recensie
© Aart van der Wal, mei 2009
 |
Mendelssohn: Strijkkwartet nr. 1 in Es, op. 12 - Strijkkwintet nr. 1 in A, op. 18.
Matangi Quartet met Edith van Moergastel (altviool).
Challenge Classics CC72308 • 58' •
De vraag is wat men wil: het toppunt van verfijning in termen van frasering, ritmiek en dynamiek of juist een meer rondborstige aanpak, met de nadruk op Sturm und Drang. Het (Nederlandse) Matangi Quartet koos voor het laatste en de eerlijkheid gebiedt dat mij dit prima is bevallen. Komen we dan fijnzinnigheid tekort? Zeker niet, zoals blijkt uit de Canzonetta en het Andante van op. 12, maar ook uit het Intermezzo van op. 18 (het oorspronkelijk gecomponeerde Menuet is hier helaas weggelaten). Het zijn de hoekdelen en de scherzi waarin de aan Mendelssohn toegedichte 'muzikale charme' van een vonkende lading wordt voorzien en Mendelssohns belangrijkste inspiratiebron, Beethoven, in de stevige syncopen en dynamiek, maar niet minder in de gespierde fraseringen zijn uitwerking niet mist. In het kwintet wordt een soortgelijke toon aangeslagen, vol levenslust en esprit.
Daarmee wordt de hoofdprijs evenwel niet zonder mankeren binnengesleept, want de aanpak van het Matangi vermindert wel de transparantie in de delicate textuur van de middenstemmen, die op zich niet karakteristiek is voor Mendelssohns schrijfwijze. Met behulp van de partituur wordt dat ook duidelijk (Molto allegro van op. 12). Met de articulatie heeft dit niets te maken, want daarin demonstreert het ensemble topklasse. Evenmin in de gepolijste klank, de fraaie balans, de perfecte intonatie en de goed gekozen tempi. Nee, het schuilt puur en alleen in de hier duidelijk gekozen opvatting dat deze kamermuziek van Mendelssohn niet in een gecultiveerd stijlbedje moet worden gelegd, maar een spannend avontuur van de bovenste plank moet zijn. We worden dan ook niet vergast op pseudo romantische rijmelarijen en uitgemolken expressie, maar meegevoerd in een overrompelend gusto, dat in zijn contrastwerking de langzame delen tot een toonbeeld van ware zielenrust maakt.
De vraag is uiteraard of dit uw Mendelssohn kan zijn. Alternatieven zijn er genoeg: voor op. 12 het Cherubini-kwartet (EMI), Aurora-kwartet (Naxos), Mosaïques-kwartet (Audivis) en Could-kwartet (Hyperion) en voor op. 18 dan ons eigen L'Archibudelli (Sony), zij het dat dit ensemble zich op authentiek terrein begeeft.
De opname behoort tot de beste in het genre, gemaakt in augustus 2008 in Studio Van Schuppen in Veenendaal, de thuisbasis van producer Jochem Geene.