CD-recensie

© Aart van der Wal, september 2022

Italiaanse operacomponisten zijn in onze beleving vooral bekend omdat ze . opera's componeerden. En dan ook nog opera's die het tot wereldfaam brachten en die ook vandaag in menig theater te horen en te zien zijn. Dat velen van hen zich ook in andere genres bewogen is veel minder bekend. Dat geldt ook voor de pianowerken van o.a. Rossini, Puccini en Leoncavallo. Van de laatste verscheen onlangs een dubbelalbum met al zijn pianowerken, uitgevoerd door zijn landgenote Ingrid Carbone.

En het werd tijd! In het cd-boekje wordt het er zonder omhaal, het klinkt bijna als een verwijt, uit de doeken gedaan: dat niet meer dan enige musicologen en musici van het bestaan van Leoncavallo's pianomuziek afweten. Het is een relatief bescheiden oeuvre dat bestaat iets minder dan 40 miniaturen (op een uitzondering na blijven ze ruimschoots onder de tien minuten). Wat die bekendheid evenmin heeft geholpen is dat het zoeken is naar gedrukte edities. Het zal dus duidelijk zijn dat de discografie bepaald niet uitpuilt van Leoncavallo's pianowerken, wat overigens eveneens geldt voor zijn bijna vijftig liederen, met uitzondering van Mattinata dat het wel tot brede bekendheid heeft gebracht.

Ruggiero Leoncavallo aan de piano

Mogen deze pianostukken tot typische salonmuziek worden gerekend? Ik vind van niet, al is er altijd wel een deeltje te vinden dat eronder mag worden gerangschikt. Echter, merendeel past absoluut niet in de meestal nogal luidruchtige ambiance van het 'grand café' en zijn ze het zeker waard om er geconcentreerd naar te luisteren. Hemelbestormend zijn ze niet en de inventie wordt nogal eens onderbroken door kwistig rondgestrooide sjablonen (arpeggio's fungeren menigmaal als stoplap, ritmiek en akkoordenopbouw zijn menigmaal wel erg voor de hand liggend). Zelfs het technisch vlekkeloze en geëngageerde spel van Ingrid Carbone (ik besprak al eerder albums van haar) kan daaraan niets veranderen, maar het minste wat je er wel van kan zeggen is dat het aangename, van nostalgie en melancholie vervulde, niet geheel van gemakzucht gevrijwaarde muziek is die gedoseerd genoten het beste tot haar recht komt. Muziek ook die bij tijd en wijle niet aan meanderende zoetsappigheid ontkomt (Lenoncavallo's tijdgenoot Paolo Tosti grossierde erin maar werd er wel wereldberoemd mee) iets van een curiositeit heeft, wat op zich best bijzonder mag worden genoemd.

index