CD-recensie
© Aart van der Wal, juni 2023
Cuadernos Secretos Legido: Violetas mojadas - Romances del bajo Duero - Oración en silencio - Triptico lorquiano - Soledades Raquel Lojendio (sopraan), Irene Alfageme (piano) |
Eerst het een en ander over de Spaanse sopraan Raquel Lojendio (1972, San Sebastián), een naam die menige operaliefhebber misschien bekend in de oren klinkt, want zij heeft aan tal van operaproducties meegewerkt, in binnen- en buitenland en onder bekende dirigenten als Gustavo Dudamel, Rafael Frühbeck de Burgos en Jesús López.
In het liedrepertoire is zij voor mij een nieuwe ster aan dat zo bijzondere firmament, want ze heeft niet alleen een stem-uit-duizenden, maar weet haar vocale souplesse ook optimaal te benutten in de intieme omgeving van wat het kunstlied per definitie is, en waar het erop aankomt om de luisteraar als het ware mee te nemen in de muzikale verbeelding van de tekst.
De albumtitel, Cuadernos Secretos, 'Geheime Notitieboekjes', verwijst naar de drie boekjes met poëzie uit 1934 en 1935 die de dichter Francisco Javier Martin Abril in een kast had verborgen, maar veel later alsnog boven water kwamen toen familie ze in het huis van de dichter alsnog hadden gevonden tijdens het ordenen van zijn bibliotheek en archief om die vervolgens te doneren aan de Guillén Stichting in Valladolid, de geboorteplaats van de componist Jesús Legido (*1943).
Legido heeft teksten van Abril naast die van Federico Garcia Lorca, José Luis Hidalgo voor zijn liederen gebruikt, maar ook - hoe kan het eigenlijk anders - de folklore van de Spaanse regio Zamora erin verwerkt. De liedcyclus Violetas mojadas is gestoeld op teksten van Abril. In de daarop volgende Romances del bajo Duero zijn de Castiliaanse invloeden onmiskenbaar, met als bron het door Legido nauwelijks gewijzigde melos van Cancionero de folklore zamorano van Miguel Manzano uit 1982. De Romances zijn onlosmakelijk verbonden met zowel de Portugese sopraan Maria Manuela de Sa als de provincie Zamora, de poëtische teksten stammend van Gerardo Diego. Het is tevens een eerbetoon aan Antonio Machado en diens laatste bundel gedichten: Canciones del Alto Duero, al eerder op muziek gezet door Manuel Valls Gorina en Antón Garcia Abril.
Het korte Oración en silencio, een van Legido's eerste composities, vormt een hoofdstuk apart. Het lied ontstond reeds in augustus 1975, toen hij nog bij Montsalvatge studeerde, maar bleef ruim veertig jaar onaangeroerd, totdat Legido het stuk in zijn archief herontdekte en het vervolgens reviseerde voor een uitvoering op 14 maart 2018 in Madrid. Hij lied was opgedragen aan zijn vroegtijdig overleden moeder, met als tekstbron een kort gedicht uit Hidalgo's Los muertos uit 1947.
De drie liederen die samen de bundel Triptico lorquiano vormen op teksten van Garcia Lorca componeerde Legido in opdracht van het Granada Muziekfestival, in première gegaan op 26 juni 2017 bij de Garcia Lorca Stichting.
Het recital wordt afgesloten met Soledades, vooralsnog Legido's laatste liedcyclus. De teksten zijn van Antonio Machado, een dichter wiens poëzie al eerder in het werk van Legido tot uitdrukking was gekomen: Semblanzas in 1992 en Parábolas in 1999. De poëzie in Soledades beantwoordt naadloos aan de late, introspectieve stijl van de componist, vervuld van sereniteit en intimiteit.
De vier cycli hebben op dit album een passende indeling meegekregen: Vida ofwel 'leven' (Violetas mojadas en Romances del bajo Duero ), Amor, 'liefde' (Triptico lorquiano en Soledades). Muerte, 'de dood', geldt het ‘eenzame' Oración en silencio.
De Spaanse sopraan Raquel Lojendio en haar landgenote, de pianiste Irene Alfageme, vormen samen een ideaal liedduo dat de uit deze liederen sprekende ontroering, evocatie en lyriek subliem gestalte geeft. Ze voelen elkaar perfect aan, de sfeertekeningen zijn exemplarisch, zang en piano voortdurend ademend en vloeiend, afwisselend teder, triest, kwetsbaar en gepassioneerd, fraai van kleur verschietend en gevat in een schitterende (stereo én surround) opname.