CD-recensie
© Aart van der Wal, september 2024
The Haydn Project 2032 - Vol. 15 Haydn: Symfonie nr. 85 in Bes (La Reine) - nr, 62 in D - nr. 50 in C Kammerorchester Basel o.l.v. Giovanni Antonini |
Dit in alle opzichten sublieme Haydn-project met als hoofdbestanddeel alle 107 symfonieën, kijkt reeds vooruit naar 2032, wanneer het driehonderd jaar geleden zal zijn dat de componist werd geboren. Om precies te zijn op 31 maart 1732 in het Oostenrijkse Rohrau. Hij overleed in Wenen op 31 mei 1809, na een artistiek zéér vruchtbaar leven, waarbij het oeuvre dat hij achterliet zowel kwalitatief als kwantitatief zonder enige overdrijving indrukwekkend worden genoemd. Op Wikipedia kunt u daarvan het een en ander terugvinden. Voor zover mij bekend helaas nog steeds de enige vrij complete kennisbron op dit gebied (voor de verschillende Haydn-stichtingen ligt er wat dit betreft nog een behoorlijk terrein braak).
Haydn 2032, de naam die aan het project is gegeven, is een initiatief van het Franse muzieklabel Alpha en de in het Zwitserse Bazel gevestigde Joseph Haydn Stiftung, met als artistiek leider Giovanni Antonini, die voor de goede zaak pendelt tussen zijn eigen Italiaanse ensemble Il Giardino Armonico en het Kammerorchester Basel, waar de dirigent te boek staat als ‘principal guest conductor'.
Anders dan gebruikelijk heeft Antonini niet gekozen voor een chronologische vastlegging, maar voor een puur thematische aanpak: iedere uitgebrachte cd of cd-set is gestoeld op een bepaald programma, zoals bijvoorbeeld La Passione, Il Filosofo, Il Distratto en voor deze nieuwste uitgave: La Reine. U kent ongetwijfeld de bijnamen wel die anderen aan een deel van Haydns symfonieën hebben gegeven (om ze, gezien het grote aantal, gemakkelijker uit elkaar te kunnen houden, een hulpmiddeltje dus). De gedachte achter de door Antonini gevolgde programmering is even logisch als bijzonder: dat er sprake is van duidelijke verbindingen tussen deze symfonieën en door tijdgenoten gecomponeerde stukken; of die op andere wijze aan hem gerelateerd kunnen worden. Zo is het op zijn minst fascinerend om Haydns symfonieën naast werken van onder anderen Gluck, (W.F.) Bach, Mozart en zelfs Bartók te horen.
Het gehele project vindt ook zijn weerslag in de verschillende Europese concertzalen, terwijl ieder cd-boekje niet alleen is voorzien van een diepgravend essay, maar ook van uitgelezen fotomateriaal. Terwijl het muzikaal inhoudelijk tot nu toe een project is gebleken om echt de vingers bij af te likken. Daarop maakt dit nieuwste deel, La Reine, geen uitzondering. Ook deze van onnodig vibrato ontdane uitvoeringen zijn uitgesproken briljant, met veel esprit, de tempi raak gekozen, de hoekdelen kruidig, de menuetten goed geaccentueerd en daarmee de trio's tevens contrastrijk neergezet, de langzame delen lyrisch-vloeiend. Het 'Sturm und Drang' karakter is net zo overrompelend als de innemende charme en hoffelijkheid die eruit spreken. Wat deze serie eveneens duidelijk maakt is dat Haydn over geweldige instrumentalisten moet hebben beschikt.
De bezetting is kleinschalig gehouden, met slechts fluit, twee (geen Weense) hobo's, twee fagotten, twee hoorns, twee trompetten, (barok)pauken, zes eerste en vijf tweede violen, vier alten, drie celli en twee contrabassen. De 'klassieke' bezetting dus; en zo hóórt het ook.