CD-recensie

© Aart van der Wal, september 2016

Ik twijfel er geen seconde aan dat de Russische cellist Pavel Gomziakov (hij woont al geruime tijd in Lissabon, waar ook het Gulbenkian-orkest resideert) een geweldige cellist is, want deze nieuwe Onyx-uitgave bewijst dat in alle denkbare geuren en kleuren, maar toch hapert er iets, er was iets onbestemds in deze uitvoeringen waardoor het me enige tijd kostte om de oorzaak ervan te vinden. Het Gulbenkian-orkest is geen 'authentiek' ensemble (men speelt op 'moderne' instrumenten), maar hanteert wel degelijk een 'klassieke' stijl, waarbij zelfs het klavecimbel wordt ingezet (dat wel met een tandje minder volume uit de luidsprekers had mogen komen). En aangezien de solist tevens de dirigent is van het ensemble zou je toch verwachten dat er sprake is van een eenduidige opvatting over hoe deze muziek het beste gespeeld kan worden. Maar dat bleek niet zo te zijn: er is eerder sprake van een tweesporenbeleid, met aan de ene kant het orkest dat stilistisch bij Haydn aansluit en de cellist die de romantische toon wil zetten. Waar het orkest kiest voor kleinschaligheid, wil Gomziakov zijn partij juist grootschalig invullen, al blijft Haydns spirituele geest bij vlagen wel degelijk behouden. Toch mis ik herhaaldelijk de in deze bladzijden verankerde, imposante inventie die Haydn een unieke, eigen plaats in de muziekgeschiedenis heeft gegeven. Zelfs het geweldige instrument dat Gomziakov bespeelt, de fameuze Chevillard, Koning van Portugal, een Stradivarius-cello uit 1725 (de cellist licht de wetenswaardigheden rond deze cello in het cd-boekje zelf toe) kan daaraan niets veranderen. Wat ook niet meehelpt is de wat neuzige opnameklank. Mijn eerste keus is en blijft de spirituele en spitse Christophe Coin met de Academy of Ancient Music dat wordt geleid door Christopher Hogwood, lang geleden (1983) uitgebracht door Decca in die geweldige L'oiseau-lyre serie; in een opname om de vingers bij af te likken. Maar misschien ben ik enigszins bevooroordeeld, want dit was wel de eerste cd die ik van de beide celloconcerten aanschafte. Vergeleken met de hyperromantische Rostropovitsj en de in dit opzicht gelukkig wat minder uitbundige Casals bleek dat een ware 'ear-opener'.

De twee 'opvullers' zijn door Gomziakov gemaakte bewerkingen van het Adagio uit het Vioolconcert in C, Hob. VIIa en uit de Symfonie in D, Hob. I:13. Het zijn in deze context smaakvolle miniaturen (maar niet meer dan dat) die qua uitvoering geen ander beeld opleveren dan dat van de twee celloconcerten. Maar die Chevillard is wel van een heel bijzondere schoonheid...

index