CD-recensie
© Aart van der Wal, september 2017
The Händel Album - Philippe Jaroussky IMENEO, HWV 41 - Se potessero i sospir' miei (Tirinto) Philippe Jaroussky (countertenor), Artaserse |  |
U ziet het aan de tracklisting: er zijn veel koningen in het spel. En om hun - meestal dramatische, zo niet oorlogszuchtige - rol dan toe te vertrouwen aan het bepaald niet masculine type van de castraatzanger met zijn hoge stem lijkt niet zo voor de hand te liggen; wat uiteraard evengoed kan worden gezegd van de sopraan of de alt(us). Toch was dat in Händels tijd wel degelijk de gebruikelijke gang van zaken. De klemtoon lag zowel bij de voor de rol vereiste virtuositeit (en die was bij de castraatzanger van nature in de beste handen) als bij het vele kommer en kwel waaraan de monarch werd onderworpen. En wie kon dat buigzamer gestalte geven dan juist die castraatzanger?
Het lijkt een voor de hand liggende keus voor Philippe Jaroussky, de virtuoze Franse countertenor (maar wel met de eigenschappen van de sopraanstem) die ook in stilistisch opzicht zijn gelijke niet of nauwelijks kent. Hoewel hij in dit Händel-programma overwegend koos voor meer ingehouden intimiteit. Met de nadruk op overwegend, want zo'n aria als die van Ricardo, 'Agitato da fiere tempeste' stelt zeer hoge eisen aan stembeheersing en ademtechniek. Waarin Jaroussky overigens met vlag en wimpel slaagt.
Jaroussky koos voor aria's uit Händels tussen 1711 en 1741 gecomponeerde opera's; en dan uitsluitend die hem het meest na aan het hart liggen. Daartussen ook aria's uit opera's die pas de laatste tijd bekend zijn geworden en dan nog alleen dankzij een of meerdere studio-opnamen. Hoezeer de tijdgeest ook in dit repertoire tot merkwaardige wendingen heeft geleid blijkt bijvoorbeeld uit twee opera's die momenteel tot het populaire repertoire behoren, maar die door Händel niet meer dan hooguit vijf keer op de planken werden gebracht: Ezio en Serse.
Men kan zich afvragen in hoeverre deze 'losse' aria's recht kunnen doen aan Händels dramatisch-lyrische concept. Of dat ze überhaupt recht doen aan Händel als grote operacomponist. Iedere compilatie brengt het gevaar met zich van een aria als 'stand-alone' die zich geheel buiten het operascenario (of het libretto nu wel of niet geloofwaardig is, wel of niet goed in elkaar steekt doet er in dit verband niet toe) voltrekt. Of anders gezegd: uit zijn verband is gerukt.
Maar dat daargelaten horen we Jaroussky die zich wederom en schijnbaar moeiteloos dit repertoire eigen heeft gemaakt en vocaaltechnisch bijzonder fraai en evenwichtig deze aria's gestalte geeft. Hij is ook zeldzaam goed geëquipeerd als om het treffen van de juiste sfeer gaat, hetzij geagiteerd, lyrisch, beschouwend of verhalend. Stijl en afwisseling vormen een van de meest attractieve aspecten van deze vertolkingen, waarin Jaroussky's Artaserse een belangrijk aandeel heeft. Ook dit ensemble excelleert in stijlbewustheid en virtuositeit, naast een gloedvolle expressieve klank. Het levert het ideale decor voor Jaroussky's glanzende vertolkingen. De opname getuigt van opperste muzikaliteit. Alleen jammer dat de metadata (zoals in vrijwel alle producties van huize Warner) geheel en al ontbreken. De 'rippers' onder u hebben dus weer eens pech.