CD-recensie
© Aart van der Wal, november 2021 |
Anders dan die van Rachmaninov zijn de Vespers (Vsenoshchnoye bdeniye) op. 59 van de Russische componist Aleksandr Gretsjaninov (1864-1956) vrij onbekend. Andere koorwerken van hem hebben gelukkig wel de weg naar de platenstudio gevonden, al is ook in dit opzicht de oogst nogal schaars uitgevallen. Dat geldt eveneens voor zijn overige werken, waarvan ik eigenlijk alleen een aantal symfonieën en soloconcerten ken, en alleen omdat ze eind jaren negentig op cd zijn uitgebracht door het Britse muzieklabel Chandos. En dan te bedenken dat Gretsjaninov niet alleen een behoorlijk oeuvre heeft nagelaten, maar bovendien in de meest uiteenlopende genres. Wikipedia biedt over zijn levensloop helaas weinig informatie. Ook de tgoelichting in het cd-boekje maakt ons wat dit betreft weinig wijzer. Wel weten we dat hij al in 1925 Moskou verruilde voor Parijs (alom werd de lichtstad beschouwd als een eldorado voor kunstenaars van allerlei pluimage), om daarna naar de Verenigde Staten te verhuizen. De verschrikkelijke Stalin-terreur die ook zoveel Russische kunstenaars vanaf de jaren dertig trof ging dus gelukkig aan hem voorbij. De Vespers dateren uit 1912 en werden in november van dat jaar voor het eerst uitgevoerd in Moskou, door het Synod-koor onder leiding van Nikolaj Golovanov. De volgorde van de tien delen staat weliswaar vast, maar ze zijn gemakkelijk onderling uitwisselbaar. Het werk is ook niet specifiek voor uitvoering in de kerk bedoeld: Gretsjaninov schreef het duidelijk voor het concertpodium. Dat het alom stralende Licht in de Vespers een centrale rol vervult blijkt met name uit het overvloedige gebruik van majeur-toonsoorten, waaronder die van Fis, Cis, B en E. Het sterk idiomatische karakter van de Vespers schuilt in de vervlechting van de traditionele gezangen van de Russisch-Grieks Orthodoxe Kerk met de typisch romantische Russische stijl. De componist vond zelf dat sprake was van 'de creatie van een harmonisch kleed voor onze eenvoudige kerkgezangen en daardoor beter geschikt voor de Russische stijl.' Het is typisch een werk dat door het briljant getoonzette karakter de zangers voortdurend aanspoort het beste van zichzelf te geven. Dit duidelijk psychologische effect is in deze uitvoering door het Letse omroepkoor danook onmiskenbaar present. Er wordt geïnspireerd maar ook gedisciplineerd gezongen onder leiding van Sigvards Klava. Het Letse omroepkoor geniet een wereldwijde reputatie en de glans ervan straalt af op deze zowel heldere als sonore registratie in de Johanneskerk (Sv. Jana bazniva) in Riga. index |
|