CD-recensie

© Aart van der Wal, mei 2019

Ik moest toch wel even de ogen of beter, de oren uitwrijven: hoe formidabel het IJslands symfonieorkest het daarvoor vereiste Franse esprit deze twee symfonieën van Charles Gounod (1818-1893) heeft aangepakt. Weliswaar onder de zeker in dit repertoire gepokte en gemazelde Franse dirigent Yan Pascal Tortelier (Parijs, 1947), zoon van de beroemde cellist Paul Tortelier (1914-1990), maar toch.

Gounod staat bekend als operacomponist (met Faust als zijn beroemde opera) en dat hij ook symfonieën heeft geschreven zal veelal niet bekend zijn. En onbekend maakt bovendien - we weten het het - onbemind. Zelfs een dirigent als Sir Neville Marriner heeft dat beeld niet doen kantelen. Hij nam deze symfonieën in 1997 voor het toenmalige Philips-label op met zijn 'huisorkest', The Academy of St Martin in the Fields, aangevuld met de balletmuziek uit Faust Uitstekende vertolkingen overigens die gelukkig nog niet uit de catalogus zijn verdwenen. In de schaduw daarvan de uitstekende live-registratie van het Nederlands Kamerorkest onder leiding van Gordan Nikolic (Tacet) (hier besproken) en de studio-opname van Oleg Caetani met het Orchestra della Svizzera Italiana (CPO), vooral interessant door de toegevoegde, onvoltooid gebleven Derde symfonie (hier besproken).

Tortelier doet het niet beter dan Marriner of Nikolic, maar wel heeft hij het voordeel van de opnametechniek in surround sound. Wat me echter het meest heeft verbaasd is de absoluut idiomatische benadering van deze muziek door de IJslanders in de beroemde Harpa-concertzaal in de hoofdstad Reykjavik. Niet alleen architectonisch is het een bijzonder gebouw, maar ook in akoestiek opzicht doet het in positief opzicht van zich spreken. Toen ik er een paar jar geleden was stond ik zelfs versteld van de vele mogelijkheden van deze concertzaal annex conferentiecentrum (met echt alles erop en eraan). En Tortelier, sinds 2016 chef-dirigent van dit IJslands symfonieorkest zal de akoestische mogelijkheden van de zaal inmiddels wel tot in de finesse kennen en er optimaal gebruik van maken.

Beide symfonieën (de derde bleef onvoltooid), de eerste uit 1855 en de tweede uit 1856, behoren tot de pittige, kruidige soort met meer dan hier en daar een vleugje Haydn en Beethoven, volgestouwd met syncopen, stevige accenten en direct aansprekende thema's. De doorwerking verloopt spannend, met voldoende afwisseling in een afwisselend hectisch en lyrisch landschap. De scherzi klinken uitbundig, met een boertige toets en als u denkt dat Beethovens eerste twee symfonieën en dan met name de Tweede voor Gounod een uitstekend rolmodel hebben vervuld, dan heeft u gewoon gelijk. Met Tortelier op de bok en een orkest op topniveau krijgt u vertolkingen voorgeschoteld die grote ritmische en dynamische vitaliteit uitstralen, maar waarin ook de poëzie ruimschoots aan bod komt; en dan ook nog in een opname die gerust door een ringetje kan worden gehaald. Zo bezien heeft Tortelier alles bijeen genomen met zijn 'crew' hier een nieuwe mijlpaal gezet.

index