CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2017
Giacomo Gorzanis - Solo Lute Music 1. Opera nova de lauto, libro IV: Fantasia quinta Michele Carreca (luit) Deutsche Harmonia Mundi 88985374332 • 54' • Opname: april 2015, S. Girolamo, Bagnacavallo (Ravenna) (I) |
Van alle luitspelers die in de Middeleeuwen Europa bevolkten kwam er slechts één uit Apulië in het Zuiden van Italië: Giacomo Gorzanis (ca. 1525-ca. 1574). Waar hij precies werd geboren is onbekend gebleven, maar wel vermeldde hij in zijn manuscripten Apulië als zijn geboortestreek. Tussen 1525 en 1557 valt er niets zinnigs over het leven van Gorzanis te zeggen. Eerst in 1557 duikt zijn naam op als zowel inwoner van Triëste als vader van zijn toen gedoopte dochter Domenica Giacoma. In 1558 wordt gewag gemaakt van 'de blinde heer Jacomo, die de luit bespeelt' en als lid van een uit Triëste afkomstige delegatie die een bezoek brengt aan Ljubljana. Het ging hem voor de wind: van 1561 tot het einde van zijn leven woonde hij in een riant huis in Castello en bezat daarnaast zowel landerijen als wijn- en fruitgaarden. Ook zijn kennissen- en bekendenkring had een behoorlijke, vooral politieke statuur, getuige de vele opdrachten die hij van hen ontving.
Het merendeel van de op deze fraai opgenomen samengebrachte luitstukken heeft een duidelijk dansant karakter en kunnen een zekere brille niet worden ontzegd. Het lijkt erop dat de middeleeuwse vocale polyfonie ook in instrumentaal opzicht een plaats heeft gekregen in deze composities van Gorzanis, waarin elegantie en autoriteit elkaar weinig nageven. Gorzanis wist ook de klankrijke en virtuoze wezenskenmerken van de luit volmaakt te treffen. Michele Carreca is een groot 'liutista' die bovendien een groot aantal wereldpremières op zijn naam heeft staan. Hij is de ontdekker van veel middeleeuwse luitmuziek die achter vele eeuwen verborgen is gebleven. Zijn bijzonder innemende, muzikanteske speelstijl doet deze middeleeuwse juweeltjes in al hun aspecten recht. Carreca droeg de cd op aan zijn Italiaanse landgenoot, de fluitist Massimo La Zazzera (1972-2011), die eens zei: 'Als ik ooit mijn ogen mocht verliezen, dan zal ik alles hebben gezien...' Carreca bespeelt drie verschillende luiten: zessnarig (440 Hz, Barber, 1996), zevensnarig (440 Hz, G. Bos, 2001) en achtsnarig (453 Hz, Murphy, 2012) Dit is een geweldige cd die vooral in de late uurtjes kalmte in een rusteloze ziel kan brengen.