CD-recensie

 

© Aart van der Wal, mei 2021

Benedetto Ferrari - Musiche Varie a Voce Sola

Klik hier voor het programma

Philippe Jaroussky (countertenor), Ensemble Artaserse
La Música LMU026 • 64' • (2013/2021)

   

Benedetto Ferrari (ca. 1603-1681) was dichter, componist en virtuoos op de teorbe. Zijn precieze geboortejaar is onbekend, maar het moet rond 1603 zijn geweest toen hij in Reggio Emilia het levenslicht aanschouwde. Wel weten we zijn sterfjaar, zelfs op de dag nauwkeurig: 22 oktober 1681, in Modena. Hij woonde en werkte in een aantal belangrijke Italiaanse steden: Reggio, Modena, Venetië, Bologna, Genua en Milaan, maar was later ook actief aan het Weense hof, waar hij van 1651 tot 1653 in dienst was van keizer Ferdinand III. Dus geen musicus om over het hoofd te zien.

In 1633 droeg hij zijn eerste bundel Musiche varie op aan hertog Francesco I d'Este en was hij van 1637 tot 1641 vooral werkzaam als librettist en componist in Venetië. Zo verzorgde hij er het libretto van Andromeda, op muziek gezet door Manelli en voor het eerst op de planken gebracht in 1637, de eerste Venetiaanse opera voor een betalend publiek (daarvóór waren uitvoeringen uitsluitend voorbehouden aan de adellijke elite).

Voor twee opera's verzorgde Ferrari zowel de tekst als de muziek: La maga fulminata (1638) en Il pastor regio (1640). De tekst van het slotduet van Il pastor regio, 'Pur ti miro, pur ti godo', werd later teruggevonden in Monteverdi's overgeleverd manuscript van diens L'Incoronazione di Poppea.

In totaal publiceerde Ferrari drie bundels van zijn Musiche varie, alle in Venetië, in 1633, 1637 en 1641. Wat daarbij vooral opvalt is dat ondanks die vrij korte tijdspanne ze duidelijk belangrijke stijlveranderingen markeren. Dat geldt dan met name de (begeleide) eenvoudige monodie zoals die voortvloeide uit het 'recitar cantando' (dat het midden houdt tussen zang en spraak) en die zich transformeerde naar de vocale stijl van de midden-zeventiende-eeuwse opera, met als belangrijkste 'winstpunten' de zich scherper aftekenende melodische stemvoering en de meer pregnante ritmiek.

Voor dit album werd een selectie gemaakt uit deze drie bundels in bijzonder fraai gestileerde uitvoeringen, zowel in vocaal (Jarrousky!) als in instrumentaal opzicht. Het Ensemble Artaserse bestaat uit viola da gamba (Christine Plubeau), teorbe (Claire Antonini), harp (Nanja Breedijk) en klavecimbel en kistorgel (Yoko Nakamura). Het gezelschap speelt de sterren van de hemel en we horen de Franse countertenor Philippe Jaroussky weer op zijn best.

Voor de duidelijkheid:dit betreft een heruitgave van het album dat al in 2003 werd uitgebracht, toen het Ensemble Artaterse nog in de kinderschoenen stond en Jaroussky pas 25 was. Later verbonden zij zich aan het eveneens Franse Erato-label.

De opnamegegevens in het boekje ontbreken helaas. Wel zijn de gezongen teksten in zowel het oorspronkelijke Italiaans als in het Frans en Engels afgedrukt.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links