Feleus: Symfonie nr. 1 (1999).

Kiev Modern Symphony Orchestra o.l.v. Vladimir Sheiko.

Presenza PR 30102 • 45' •

 

 

 

 

---

Doorzettingsvermogen valt de in 1970 geboren Nederlandse componist Bouke Feleus niet te ontzeggen als het gaat om de verbreiding van zijn muziek. Waar een dichter die zijn werk in kleine oplage in eigen beheer wil uitgeven genoeg heeft aan een computer en een printer met bijbehorende attributen, moet een componist allereerst een muziekuitgever zien te vinden, maar ook concertinstellingen en musici die zijn werk willen uitvoeren. Dat lukte Feleus tot op zekere hoogte ook met diverse werken.

Het gesubsidieerde Donemus-label beperkte zich tot de uitgave van Feleus’ drie liederen voor bariton en kamerorkest (tres canciones del olvido). De uitvoering door het Noord-Nederlands Orkest viel zowel bij de orkestleden als bij het publiek in de smaak en Feleus oogstte veel waardering.

Nog lastiger wordt het als de in brede kring nog vrij onbekende componist zijn muziek ook nog eens wil laten opnemen en op cd wil distribueren. Je moet of tot een bepaalde kliek of school behoren of wel heel vasthoudend zijn om dát voor elkaar te krijgen. Over die lijdensweg kan Feleus intussen een bijzonder leerzaam boekje vullen.

Uiteindelijk vond hij in de Oekraïne een goed orkest, een willige dirigent, goedkope productiemogelijkheden en in de nadagen van het onder Universal-vlag varende Polygram- sublabel Presenza een firma die met zijn eerste symfonie uit 1999 aan de slag wilde. Zover zo goed. Want toen begon de echte tegenslag pas: het label Presenza overleefde niet in de toch al in malaise verkerende muziekindustrie, met Universal als een der meest aangeslagenen. Van enigerlei gestructureerde distributie kon daardoor geen sprake meer zijn. Als laatste strohalm heeft distributeur Coda zich bereid verklaard de geperste voorraad van de symfonie aan de handel aan te bieden. Het blijft spijtig dat veelbelovende Nederlandse componist zich dermate voor zijn voltooide werk moet inspannen en uiteindelijk alleen ver van huis dan terecht kan. Wee de componist die anachronistische muziek schrijft en zich daarmee niet wil inlaten met het commerciële popi Jopie pandemonium.

Zover de voorgeschiedenis. De muziek zelf? De symfonie is geschreven in een heldere, doorgecomponeerde structuur en grijpt terug op de conventionele vierdelige vorm – met scherzo en trio! – die mede wortelt in het bij vlagen martiale idioom van Prokofjev en Sjostakovitsj. Maar ook is Feleus enigszins schatplichtig aan Albert Roussel, Frederick Delius, Florent Schmitt en Franz Schmidt. Dus geen twaalftoonstechniek zoals we die zo goed van de Tweede Weense School kennen en evenmin de polyritmische avonturen van bijvoorbeeld Stravinsky of Bartók. Feleus koos evenmin voor de spaarzame klankweefsels van Anton (von) Webern, maar ook niet voor een soort overgeromantiseerde Richard Strauss of Arnold Schönberg (Verklärte Nacht). Breed uitgesponnen lyriek wordt bewust gemeden. Feleus ziet in het werk meer de stilistische invloed van Rachmaninov, maar hij wijst zelf ook graag op een mengeling van zowel oudere als nieuwere invloeden, ook buiten het ‘klassieke’ domein. In het openingsdeel treft een wijsje uit onze kindertijd dat we niet goed kunnen thuisbrengen en ingenieus allerlei bewerkingen ondergaat. Het scherzo bevat veel grondmateriaal dat het meer dan waard blijkt te zijn om verder te worden geëxploreerd, maar dit wordt niet gematerialiseerd en na zo’n vijfenhalve minuut is het al voorbij.

Jammer is dat de wat vlakke opname niet is opgewassen tegen de ruimhartig gecomponeerde spectaculaire fragmenten. Zonder over een partituur te beschikken is de voorlopige indruk dat ook een grotere presentie en doortekening de bedoelingen van de componist meer recht zouden hebben gedaan. Het orkestspel daarentegen is van behoorlijk niveau en Sheiko is een warm pleitbezorger van deze muziek. Op de cd was nog voldoende ruimte geweest voor ander werk van Feleus, zoals bijvoorbeeld zijn pianoconcert. Het had de aantrekkelijkheid van deze uitgave zeker nog verhoogd.

De Eerste symfonie werd woensdag 9 maart op een onmogelijk tijdstip (rond 01.00 uur, in het holst van de nacht) in zijn geheel door Concertzender uitgezonden, te midden van muziek van Scarlatti en Sarasate. Het kán verkeren…-

Bauke Feleus kan desgewenst middels e-mail worden benaderd: B.Feleus@planet.nl