CD-recensie
© Aart van der Wal, juni 2010
 |
Einem: Dantons Tod op. 6a (orkestsuite) - Wandlungen für Orchester op. 21 - Pianoconcert op. 20 - Nachtstück für Orchester op. 29 - Medusa op. 24 (balletsuite).
Konstantin Lifschitz (piano), RSO Wien o.l.v. Cornelius Meister.
Orfeo C 764 091 A • 76' •
 |
|
| Gottfried von Einem (1918-1996) |
Toen ik in de jaren tachtig vaak in Wenen verbleef en daar veel concerten bezocht kwam ik hem regelmatig tegen: de Oostenrijkse componist Gottfried von Einem (1918-1996). In de verte had hij veel weg van Johannes Brahms, een rijzige gestalte met een stevige witte haardos en een fraaie baard. Een man van statuur, die ook de trekken had van onze Dorus Rijkers en van dichtbij eerder op een visser leek dan op een componist. Het bekende grapje dat Von Einem wereldberoemd was in Wenen ging overigens niet op, want na de zeer succesvolle uitvoering van zijn opera Dantons Tod (op de cd horen we daarvan de door de componist zelf vervaardigde orkestsuite) tijdens de Salzburger Festspiele 1947 lag zijn naam weliswaar niet op ieders lippen, maar werd deze uit Bern stammende en in Schleswig-Holstein opgegroeide telg van (oud) Oostenrijkse ouders snel ook buiten Oostenrijk bekend. Sterker nog, in de jaren daarna bleef zijn naam rondgonzen, wat uiteraard primair met de kwaliteit van zijn composities te maken had. In het cd-boekje wordt ook een keurige opsomming gegeven van de steden waar zijn werk voor het eerst werd uitgevoerd: in alfabetische volgorde trekken onder meer Baden-Baden, Berlijn, Bern, Boston, Cleveland, Dresden, Hamburg, Londen, Los Angeles, Minneapolis, München, New York, Salzburg, Tokio, Venetië, Wenen en Zürich voorbij. Successen in overvloed, maar daarnaast tevens de nodige kritiek, soms met humor gekruid, want Von Einem moest in de jaren vijftig duidelijk nog zijn eigen weg zoeken. Eerst was daar natuurlijk de twaalftoonstechniek van Arnold Schönberg die hem had 'begeistert' (zijn opera Der Prozeß was er de weerslag van), maar zag vervolgens in dat dit voor hem neerkwam op muzikaal bodemvissen en dat Schönbergs Zwölftonsreihen geen belofte voor de toekomst in kon houden, waarna hij zich als postmodernist trachtte te onderscheiden. Von Einem behoorde zeker tot de pioniers van de Nieuwe Eenvoud en de vlag van het vrijwel alle ladingen dekkende postmodernisme.
De op deze cd samengebrachte vijf stukken bieden een goede doorsnee van Von Einems componeerstijlen, met - althans wat mij betreft - een lichte voorkeur voor het veelkleurige Pianoconcert dat evenals de overige werken een meer dan uitstekende en opname krijgt toebedeeld. De dirigent Cornelius Meister is voor mij een onbekende naam, maar een feit is dat hij niet alleen zijn orkest zeer goed in de hand heeft, maar dat hij ook muzikaal uitstekend raad weet met Von Einems creatieve exploraties.
De opname werd in de zomer van 2008 gemaakt in het Radiokulturhaus in Wenen, de thuishaven van het Radio-Symphonieorchester Wien. Het staat er allemaal vlekkeloos op.