CD-recensie

© Aart van der Wal, november 2017

'Confluences', vertaald als 'samenstromen', 'samenvloeien'. Dat gebeurt op deze sacd, waar préludes uit Bachs 'Wohltemperierte Klavier' worden verbonden aan études en nocturnes van Chopin. Het is een volkomen overtuigend geheel geworden dat is begonnen met het maken van de juiste selectie. . Ik gebruik hier bewust het woord 'overtuigend', omdat een pianist van mindere garnituur overeenkomsten kan suggereren met behulp van gekunstelde tempi, frases en ritmes. Het pakt dan uit als een vorm van zelfbedrog die uiteraard ook zijn toehoorders raakt. Hoe anders is dat bij Josep Colom (1947), met als indrukwekkend voorbeeld van zijn hoge kunst het samenvloeien van Bachs Tiende prélude BWV 855 en Chopins Étude op. 10/6. Een hoge kunst die hij overigens al eerder demonstreerde met zijn cd Josep Colom - Dialogue Mozart & Chopin, hier besproken: zijn eigen minieme improvisatorische 'ezelsbruggetjes' zorgen voor stilistisch coherente overgangen.

Josep Colom tijdens de opname

Hoe deze miniaturen (want dat zijn het, stuk voor stuk, al maken ze deel uit van een veel groter geheel) interpretatief worden gekarakteriseerd is doorslaggevend voor de overtuigingskracht van een programma als dit. Het heeft onder de handen van Josep Colom (1947) iets van opnieuw componeren, of anders wel een herscheppen. Heeft hij ernaar gestreefd om een geheel nieuw kunstwerk te laten ontstaan binnen de absolute grenzen van de integriteit (of anders gezegd: het respect voor die beide kunstwerken)? Het oude en vertrouwde in een volkomen nieuw perspectief plaatsen, dat is wat hier gebeurt, in een onvervreemdbaar poëtische vorm, waarvan de uitdrukkingskracht mag uitmonden in direct aansprekende vrijheid. Dat is het gevoel dat Colom oproept, een gevoel dat in dit geval nog sterker is dan bij de bewuste cd van Perianes (wat overigens niets afdoet aan de grote kwaliteiten ervan). Het brengt me tevens op een ander thema: dat deze vorm van samenstromen nieuwe, sterk expressief getinte synergie oplevert. Dat wat uiteindelijk in de herinnering blijft hangen veel meer is dan de som der deeltjes. Maar ook dat Colom meer is dan een groot pianist: we horen een groot vertolker aan het werk, wat per saldo nog belangrijker is. Dat het mogelijk is om zo verschillende pianowerken op een dusdanig overweldigende manier rechtstreeks met elkaar in verband te brengen (en dat is niet per se toonsoort gebonden!) zegt zowel iets over de kwaliteit van deze composities als over de kwaliteit van deze uitvoering. Ik werd er totaal door overrompeld en dat is na vele malen beluisteren echt niet minder geworden. Voor mij is dit een van de mooiste voorbeelden van eenheid door verscheidenheid, zowel vanuit structureel als vanuit expressief oogpunt. En dan is er die Nocturne op. 48 nr. 1 die in deze uitvoering een wereld blootlegt die ik nog niet als zodanig kende. Wie wat meer over de prachtige opname (de Steinway D staat magnifiek in de denkbeeldige ruimte) te weten wil komen verwijs ik graag naar de toelichting van producer en opnameleider Gonzalo Noqué.

index