CD-recensie

 

© Aart van der Wal, oktober 2006

 

Buxtehude - Opera Omnia I

Klavecimbelwerken - deel 1

Aria: More Palatino, BuxWV 247 (variaties nr. 1-12) - Courant simble in a, BuxWV 245 - La Capricciosa, partite diverse sopra una aria d'Inventione BuxWV 250 (partita's nr. 1-32) - Preludium manualiter in g, BWV 163 - Suite in C, BuxWV 226 - in C, BuxWV 228 - in C, BuxWV 230 - in C, BuwWV 231 - in D, BuxWV 232 - in D, BuxWV 233 - in d, BuxWV 234 - in e, BuxWV 235 - in F, BuxWV 238 - in g, BuxWV 242 - in A, BuxWV 243 - in D (bew. Roger, 1710) -

Challenge Classics CC72440 • 62' + 75' • (2 cd's)

www.challenge.nl


De kop is eraf met deze dubbel-cd, die het begin inluidt van het grootse Buxtehude-project van Ton Koopman, waarvan we elders op deze site al verslag hebben gedaan. De pretenties zijn hoog: Opera Omnia, ofwel Alle Werken. Voor zover bekend natuurlijk.
Deze Buxtehude-cyclus is in puur muzikaal en historisch opzicht een logisch vervolg op de onlangs door Koopman cum suis afgesloten Bach-cantatecyclus. Buxtehude was immers Bachs belangrijkste voorganger en het is aan de Thomascantor te danken dat de orgelwerken van Buxtehude goed bewaard zijn gebleven. Het was immers Bach die deze belangwekkende en schitterende muziek aan zijn leerlingen doorgaf.

De in het Deense Oldesloe in 1637 geboren Dieterich Buxtehude woonde en  werkte in het Noord-Duitse Lübeck, waar hij in 1707 ook stierf. Volgend jaar zal dus zijn driehonderdste sterfdag worden herdacht, een reden te meer om dit grootse project, dat - voor zover zich dit nu laat aanzien - alle werken van Buxtehude zal omvatten.

Koopmans tour-de-force zal zo'n 30(!) cd's beslaan: 14-15 cd's omvatten de 112 cantates, 2 cd's »Das jüngste Gericht« (de zogenaamde »Abendmusiken«), 6-7 cd's de orgelwerken, 3 cd's de klavecimbelwerken en ten slotte nog 3 cd's met kamermuziek (de sonates voor kamerensemble).

Het nu verschenen eerste deel van deze Opera Omnia bestaat uitsluitend uit klavecimbelwerken, waarvoor Koopman gebruik maakt van twee door de bekende Nederlandse bouwer Willem Kroesbergen vervaardigde klavecimbels, een instrument met twee manualen naar Andreas Ruckers en een kleiner juweel met een manuaal naar Giovanni Battista Giusti, beide doorgaans bespeeld in de in de zeventiende eeuw gebruikelijke  middentoonstemming.  

De suites volgen consequent de indeling Allemande (C, langzaam) -Courante (3/4, snel) -Sarabande (3/4, langzaam) -Gigue (12/8, snel). Een bijzonder aspect is dat in sommige delen de dubbele vorm (Double of Seconde) optreedt, waarmee de variatievorm wordt geïntroduceerd (voorbeelden daarvan bieden de centrale delen van de Courante en de Sarabande). Een andere belangrijk onderdeel vormen de gebroken akkoorden ('style brisé') zoals we die van de luitmuziek kennen en - zoals Koopman dat in zijn heldere toelichting (helaas alleen in het Engels, Duits en Frans) beschrijft - voor het klavecimbelspel als idiomatisch geldt.

Koopman speelt op deze cd's de ware sterren van de hemel in de ruime, maar tegelijk intieme akoestiek van de Hervormde Kerk in Bunnik. Wij kennen zijn improvisatietalenten en spiritualiteit  ook van vele andere uitvoeringen, maar wederom weet hij het oor en de ziel weer rechtstreeks te treffen.

De opnamen werden gemaakt door Adriaan Verstijnen, onder het toeziende oog en oor van Koopmans echtgenote, producer en editor Tini Mathot (overigens ook een uitmuntende klavecinist). Ieder detail komt volstrekt overtuigend uit de luidsprekers, maar zonder dat het totale klankbeeld daaronder lijdt.

Deze cd-uitgave is opgedragen aan de in 1992 overleden musicoloog Bruno Grusnick, die met name in de muziekbibliotheek van Uppsala menige Buxtehude-schat heeft ontdekt.

Een schitterend begin!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links