CD-recensie
© 1999 Aart van der Wal
Britten: Sinfonietta op. 1 - Sinfonia da Requiem op. 20.
Honegger: Symfonie nr. 3 (Liturgique).
Radio-Sinfonieorchester Stuttgart o.l.v. Sir Neville Marriner.
Capriccio 10428 • 61' •
Benjamin Britten mag zonder overdrijving als een eclecticus
worden beschouwd. Uit de smeltkroes van vele muzikale stromingen (o.a.
Purcell, Stravinsky, Bartók en Schönberg, maar ook Engelse
volksliedjes) smeedde hij een volstrekt eigen melodische en harmonische
stijl. De op achttienjarige leeftijd geschreven Sinfonietta voor tien
instrumenten, opgedragen aan zijn leermeester Frank Bridge, verraadt weliswaar
zijn sterke bewondering voor Schönbergs Kammersymphonie nr. 1, maar
is in de uitwerking van de motieven hoogst origineel. Marriner geeft een
vlotte, partituurgetrouwe lezing en schat het werk op zijn juiste waarde:
een jeugdwerk dat niet te diep graaft, maar waaruit wel grote compositorische
begaafdheid spreekt. Het door Britten in 1940 tijdens zijn verblijf in
Amerika gecomponeerde en aan zijn ouders opgedragen Sinfonia da Requiem
is grootschalig van opzet (drievoudige houtblazers, altsaxofoon, zes hoorns,
twee harpen, slagwerk en strijkers) en vooral in het Lacrimosa sterk syncopisch
geconcipieerd. De ritmisch flakkerende motieven, de heftige dissonanten
en de schrille blazersglissandi roepen Bergs Drie orkeststukken op. 6
in herinnering. Marriner geeft een gedegen vertolking, al had die bittere
verscheurdheid in het Dies Irae scherzo nog scherper belicht kunnen worden.
Daardoor ook komt het resignerende slotdeel (Requiem aeternam) een fractie
aan expressiviteit tekort.
Honeggers laatste symfonie (1945/46) betekende voor de componist ook een
definitief afscheid van de mechanische Brave New World (met o.a. Pacific
231!). In het eerste deel (Dies Irae) wordt op zeer huiveringwekkende
wijze de morele en fysieke verwoesting van de wereld geschilderd. In het
daaropvolgende De profundis komen er weliswaar troostrijker klanken aan
bod, maar overheerst ook daar de vertwijfeling. In de finale (Dona nobis
pacem) wordt het gevecht tegen de destructieve krachten met grote bitterheid
gevoerd, maar eindigt het werk in diezelfde berustende sfeer als Brittens
Sinfonia da Requiem. Marriners grote ervaring en routine staan borg voor
een uitstekende verklanking, maar deze interpretatie mist in de finesses
de fenomenale, diep doordringende zeggingskracht die Von Karajan dit werk
wist mee te geven (adagio!), bovendien nog versterkt door een superieure
DG-opname. Als er iets doorslaggevend is, is het dit wel! Wanneer de combinatie
Britten/Honegger u echter aanspreekt, kan ik deze uitgave van Capriccio
zeker aanbevelen.