CD-recensie

 

© Aart van der Wal, oktober 2014

 

Schumann: Fantasiestücke op. 12 - Davidsbündlertänze op. 6 - Gesänge der Frühe op. 133 nr. 5

Janácek: Po zarostiém chodnícku
(On an overgrown path, Boek 1)

Jonathan Biss (piano)

Wigmore Hall Live WHLive0068 • 79' •

Live-opname: 22 maart 2013, Wigmore Hall, Londen

   

Het is tegenwoordig 'in' en bovendien relatief goedkoop: het (bijna) uitsluitend uitbrengen van live-opnamen. Denkt u maar aan 'ons' Koninklijk Concertgebouworkest, het London Symphony en het Chicago Symphony (u kunt de lijst ongetwijfeld zelf aanvullen). Er zijn echter ook concertzalen die een dergelijke stap hebben gezet, zoals het Londense Wigmore Hall met zijn interessante 'live' serie. Technisch is zo'n opzet best handig, met zowel de microfoons in vaste posities als de opnameapparatuur op een vaste plek. Er ontstaat daardoor al snel iets vertrouwds, technisch kan er nog nauwelijks iets misgaan. Als er kinken in de kabel komen, dan ontstaan die meestal op het podium. Voor iedere musicus ligt het ongeluk in een heel klein hoekje.
Natuurlijk, het uitbrengen van een 'live performance' moet allereerst de goedkeuring wegdragen van de musicus of musici zelf, terwijl het financieel of logistiek vaak niet haalbaar is om er achteraf nog aan te sleutelen. Tenminste, als het die avond en alleen die avond is, met geen enkele mogelijkheid tot 'patching' op basis van meerdere uitvoeringen. Ongerechtigheden kunnen niet meer ongedaan worden gemaakt, zij het dat de hedendaagse pianistiek op een dusdanig niveau staat dat hoogstens sprake is van minimale oneffenheden die ook bij herhaald luisteren niet of nauwelijks opvallen, Daar staat vaak wel iets tegenover: als er, zoals hier door Jonathan Biss, muziek wordt gemaakt 'in the heat of the moment', met als resultaat een grandioze momentopname van niet minder grandioze muziek, met een muisstil publiek als grootste beloning. Zo moet Biss het althans toen hebben gevoeld: diepe concentratie in de zaal, zoals ongetwijfeld ook op het podium.
Eduard van Beinum zei eens tegen Bernard Haitink dat hij er maar op moest rekenen dat er in de zaal maar twee- tot driehonderd mensen werkelijk gemotiveerd waren om te luisteren. Het lijkt me dat toen in Wigmore Hall niemand na afloop als een haas naar de garderobe is gerend om de nog stevig klappende meute voor te zijn.

In het interview dat ik met hem had, zei Biss onder meer het volgende:

"In the 21st century most of our visual stimuli and most of the things we are exposed to are more spectacular and noisier than classical music by its nature is. It is already quite difficult to get an audience in the hall and to ask them to focus, to listen to classical music. I am always concerned, even if I obviously understand the importance of publicity, that there is more focus on the personality of the artist, which makes it more difficult for the audience to come to the concert hall and lose themselves completely in what they are listening to. It is very important to me that my audience is given every chance possible to understand and to appreciate the music I am playing. To me this is the core of it. And why not talking about certain pieces, discussing them in public, as I did when exploring two Schubert Sonatas at Wigmore Hall in London? Actually, I tried to explain these great works in a different way ( click here for the audio track)."

Alleen al die alinea zegt iets over Biss' benadering van niet alleen zijn publiek, maar ook de muziek. In het Wigmore-recital zal dat publiek bovendien extra aangenaam zijn verrast: Janáceks Po zarostiém chodnícku stond niet op zichzelf, maar had Biss verweven met Schumanns Fantasiestücke. Wat mij betreft een gouden greep die beide stukken in een ander licht plaatste. Maar niet alleen dat: ze versterkten elkander ook, het leverde een bijzondere muzikale synergie op. Programmeren is zowel een kwestie van weten als van durven, beide aspecten gaan hand in hand. Jammer dat we dat in de abonnementsconcerten van de Nederlandse orkesten, maar ook in kamermuziekconcerten en solo-optredens niet of nauwelijks terugzien. Wie echt durft en die kunst verstaat trekt wellicht (veel) meer jong publiek aan dan nu - en ik zeg erbij helaas - het geval is.

Maar terug naar het recital van Jonathan Biss: wie er op die gedenkwaardige avond van 22 mei 2013 niet bij kon zijn, kan de opgelopen schade alsnog inhalen, dankzij de prachtige opname die het u allemaal laat meebeleven. Een mirakel, verdere woorden overbodig!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links