CD-recensie
© Aart van der Wal, oktober 2018
Essentia - Dana Zemtsov Bartók: Altvioolconcert Sz 120 (voltooid door Tibor Serly) Kugel: Preghiera (voor altviool en strijkorkest) Brahms: Hongaarse dans nr. 6 Bloch: Baal Shem (bewerking door Michael Kugel voor altviool en strijkorkest) Paganini: Variaties op 'O mamma, mamma cara' ((bewerking door Michael Kugel voor altviool en orkest) Dana Zemtsov (altviool), Estonian National Symphony Orchestra o.l.v. Daniel Raiskin |  |
'Essentia', een zo op het oog niet veelzeggende titel. Wat is essentieel, en wat niet? Voor de een zus, voor de ander zo. Zeker in de muziek is het een nogal vaag begrip. Welke werken behoren tot de canon van de Europese muziek en welke niet? Trouwens, wat is überhaupt de essentie van muziek? Essentieel is vaak ook wat men zelf als zodanig ervaart. Maar afgezien daarvan: de altvioliste Dana Zemtsov (1992) wijst in het boekje terecht op de voortschrijdende globalisering die de wereld en daarmee de verschillende culturen geleidelijk aan dichter bij elkaar heeft gebracht (sommigen zullen misschien zeggen: samengeperst), waarbij zij zichzelf beschouwt als een 'product' van die culturele samenbundeling. Immers, ze werd in Mexico geboren, heeft Russische ouders met joodse wortels, zat op een Franse school in Noorwegen en is in Nederland opgegroeid. Daaruit vloeide bij haar bijna als vanzelfsprekend de gedachte voort: welke cultuur staat het dichtst bij mij? En wie ben ik? Als het al niet essentieel is, dan toch wel van existentieel groot belang. Waarna ze nuchter vaststelt dat ze zich wel met al die plekken en culturen verbonden voelt, maar toch ook weer niet voor de volle honderd procent. Eigenlijk voelt Dana dat zij nergens echt bijhoort. Dat maakt van een mens overigens nog geen nomade.
De muziek die zij voor haar nieuwe cd heeft gekozen staat nu juist lijnrecht tegenover de effecten van de globalisering, want ieder stuk ademt direct herkenbaar de specifieke cultuur waaruit het is voortgekomen. In het donker getinte Altvioolconcert van Béla Bartók (in 1949 voltooid door Tibor Serly) duiken het Hongaarse landschap en de folklore onmiskenbaar op, zoals dat ook het geval is in de Hongaarse dans van Brahms. In Ernest Blochs 'Baal Shem' staat het chassidische leven centraal en in Nicolò Paganini's Variaties zijn we midden in het Venetiaanse carnaval beland.
Dat de meeste bewerkingen van Michael Kugel stammen is overigens geen toeval: Dana heeft evenals haar vader Mikhail (klik hier), moeder Julia en broer Alexander bij hem aan het Conservatorium van Maastricht gestudeerd. Ook in die zin viel de appel dus niet al te ver van de boom. Dana hééft het, zo blijkt ook weer uit deze derde productie voor Channel Classics. Zoals ook bewijst dat ze net zo getalenteerd is als die andere grote altist in de familie: vader Mikhail. Haar Bartók grijpt je naar de keel, maar zij mag zich tevens heel gelukkig prijzen met zoveel eminente musici om haar heen: het nationaal symfonieorkest van Estland onder Daniel Raiskin rijgt samen met haar het ene juweel aan het andere. En Jared Sacks heeft het in Tallinn magnifiek vastgelegd (hoewel wederom in stereo zegt het label sacd niet vaarwel). Wel een kleine oneffenheid: ten onrechte wordt de Hongaarse dans nr. 5 vermeld: dat moet nr. 6 zijn.