CD-recensie
© Aart van der Wal, juli 2009
 |
Bach: Toccata's BWV 910-916 - Goldberg-variaties BWV 988.
Bob van Asperen (klavecimbel).
Virgin Veritas 6 93198 2 2 • 67' + 80' • (2 cd's)
De zeven Toccata's krijgen een superieure verklanking, waardoor deze tot de beste in de catalogus mag worden gerekend. Voor rond de 12 euro (want dat kosten deze beide cd's slechts, ofwel zo'n 6 euro per stuk) heeft u een topuitvoering van de Toccata's in huis, met de Goldberg-variaties als goede tweede.
De Goldberg-variaties kennen geen tempovoorschrift en dus is het aan de toetsenist om geheel op eigen kompas te varen. Voor Van Asperen betekent dat een doorgaans rustig, beheerst tempo, waarvan we in de openingsaria al een voorproefje krijgen. Soms, zoals in de variatie nr. 12, de in kwarten gezette canon, en de direct daarop volgende nr. 13 voor twee manualen ligt houterigheid op de loer, maar de creatieve versieringen maken veel goed. Het is overigens een onmogelijke opgave het juiste tempo voor zowel de openings- en slotaria als voor iedere variatie afzonderlijk te bepalen. Het komt altijd weer neer op de voorkeuren van de musicus en die van zijn toehoorders. Die hoeven niet per se parallel te lopen. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de herhalingen, die Van Asperen niet respecteert, wat de een prima zal vinden, maar de ander nu juist weer niet. Technisch hoort het spel van Van Asperen in ieder geval in de hoogste regionen thuis. Daarover geen enkele discussie. Toch houd ik het, alles afwegende, voor de uitvoering - eveneens op klavecimbel - door Rousset (L'Oiseau-Lyre) een zij het lichte voorkeur.
De in 1990 in het museum voor kunst en nijverheid in Hamburg en het Berlijnse slot Charlottenberg gemaakte opnamen hebben de klank van de beide klavecimbels (voor de Toccata's een instrument uit 1728 van de Hamburgse bouwer Christian Zell; voor de Goldberg-variaties een uit 1719 van de Berlijnse maker Michael Mietke) helaas ietwat uitvergroot, wat de klank van het instrument van Zell beter bekomt dan dat van Mietke. Fascinerend is wel hoezeer de beide instrumenten in klankkarakter van elkaar verschillen, hoewel er slechts negen jaar tussenligt.