CD-recensie

 

© Aart van der Wal, mei 2009

 

 

Bach: Inventionen BWV 772-786 - Sinfonien BWV 787-801 - Franse Suite nr. 5 in G, BWV 816.

Till Fellner (piano).

ECM New Series 2043 476 6355 • 69' •

www.ecmrecords.nl

 

 


Eerst maar een aantal weetjes over deze in 1972 in Wenen geboren pianist. Hij studeerde aan het conservatorium aldaar bij Helene Sedo-Stadtler, om vervolgens de oversteek te maken naar o.a. Alfred Brendel en Oleg Maisenberg, die hem de nog fijnere kneepjes van het pianistenvak en de ins en outs van het concertbestaan bijbrachten. In 1993 sleepte hij de hoofdprijs van het prestigieuze Clara Haskil Pianoconcours in het Zwitserse Vevey in de wacht, waarna - zoals we dat zo vaak bij concourswinnaars zien - de invitaties letterlijk binnenstroomden. Inmiddels is de 37-jarige pianist met vrijwel alle grote orkesten en dirigenten opgetreden en prijkt zijn naam op alle belangrijke muziekfestivals in Europa en daarbuiten. Ook als liedbegeleider wordt hij veel gevraagd. Zo was hij onlangs op tournee met de Engelse tenor Mark Padmore. Fellners liefde voor de kamermuziek demonstreert hij regelmatig met Lisa Batiasjvili en Adrian Brendel, met wie hij een gelegenheidstrio vormt. Dan is er nog de vorig jaar begonnen Beethoven-cyclus die hem met alle sonates langs 's werelds belangrijkste concertzalen voert.

Dan deze Bach-vertolking, die alleen maar plussen kent. Samengevat: een subliem afgewogen toucher, de rust waarmee de frases worden opgebouwd, het geraffineerde pedaalgebruik waarmee alleen melodisch momentum wordt gecreëerd en de vele kleuringsaccenten die de structurele opbouw volledig intact laten. Fellner is een intelligente musicus met een goed begrip van de essentiële verhoudingen tussen lage, hoge en middenstemmen. Dat levert naar vorm en inhoud pure winst op. De alles overheersende indruk is die van bijzonder voornaam Bach-spel, in de langzame delen contemplatief en soms zelfs uitgesproken deftig.

Deze stukken laten de vertolkers veel vrijheid in de keuze van het tempo, de frasering en de dynamiek, maar dat veronderstelt dan wel voldoende kennis van en affiniteit met zowel de barokke rethoriek als de in de partituur besloten liggende sfeertekeningen. Ofwel het objectieve van die rethoriek naast het subjectieve van de stemmingsbeelden (hoewel per saldo alles relatief is). Het gebruikte instrument (ik twijfel tussen een Steinway en een Bösendorfer) betekent sowieso een rechtstreekse aanval op die rethoriek, want Bach schreef zijn 'Clavierstücke' natuurlijk niet voor de piano, maar voor het klavecimbel met zijn typische terrassendynamiek (al kende hij uiteraard wel de 'Claviere' van o.a. Silbermann). Het klankverschil tussen piano en klavecimbel is al levensgroot, maar daar komt dan het speltechnische vocabulaire nog eens bij. Voor de pianist zit er dus niets anders op dan de eigenschappen van het klavecimbel af te zetten tegen die van de piano om aldus weloverwogen zijn 'speelveld' te bepalen. Fellner kan zich op dit vlak scharen onder de groten (waaronder Gould, Fischer, Tureck, Richter, Gavrilov, Hewitt, Schiff en Fiorentino).

Het lijkt niet overdreven om bij Fellner te spreken van zijn 'lyrische' Bach. Niet in de betekenis van de graag romantiserende Gould, maar in de zin van meerstemmige expressiviteit, zoals de piano die met zijn talloze kleuringsmogelijkheden kan laten oplichten (uiteraard mits de pianist daartoe in staat is). De opname (Mozartsaal, Konzerthaus, Wenen, juli 2007) draagt daaraan bij door voldoende ruimte te scheppen tussen het instrument en de microfoons. We kunnen genieten van een bijzonder mooie vleugelklank, naar mijn gevoel precies zo zoals dat in de Mozartsaal zónder publiek kan worden ervaren.

ECM zorgt meestal voor diepgaande toelichtingen, inclusief notenvoorbeelden en afbeeldingen van handschriften. Dat is nu ook weer zo, maar over Fellner wordt niets vermeld, wat ik een behoorlijke omissie vind. Natuurlijk kan er worden 'gegoogeld', maar dat veronderstelt dan ten onrechte dat iedere koper een pc met internetaansluiting heeft. Zover zijn we echter nog niet!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links