CD-recensie

 

© Aart van der Wal, november 2022

Johann Sebastian Bach - The Complete Works for Keyboard 7 - Orgelbüchlein

Klik hier voor de inhoudsopgave

Benjamin Alard (orgel), Ensemble Vocal Bergamasque o.l.v. Marine Fribourg, Choeur d'enfants Maîtrise Notre-Dame de Paris o.l.v. Émilie Fleury
Harmonia Mundi HMM 902498.99 • 1.45' • (2 cd's)
Opname: mei 2019 & jan. 2021, Temple du Foyer de l'Âme, Parijs

   

Bachs oorspronkelijke plan was om 164 koraalpreludes te componeren, maar hij kwam niet verder dan het op zich toch al indrukwekkende aantal van 45, ontstaan tussen 1708 en 1717. Toen hij Weimar inruilde voor Köthen had hij dit plan verlaten, ongetwijfeld met de bedoeling om zich volledig te concentreren op de hofmuziek ten faveure van zijn nieuwe broodheer, vorst Leopold van Anhalt-Köthen. Bach moet al vooraf hebben geweten dat deze bepaald niet van een gedegen muzikale ontwikkeling gespeend was gebleven en dat aan het hof een keur van getalenteerde musici werkzaam was die – evenals later ook Bach – uitstekend werden betaald. Wat tevens inhield dat aan het hof niet de kerkelijke maar de wereldlijke muziek op de voorgrond stond. Kortom, dit was zeker geen omgeving voor koraalpreludes. We kennen het resultaat van deze voor Bach als componist zo uiterst vruchtbare periode, met onder meer de Brandenburgse concerten, de vioolconcerten en natuurlijk het summum op het gebied van de toenmalige klavierliteratuur: Das Wohltemperierte Clavier.

De functie van de koraalprelude dienen we daarbij overigens wel in de juiste context te plaatsen: die van de improvisatie op het orgel, voorafgaande aan de gemeentezang. Maar ondanks dat improviserende karakter werden ze wel degelijk neergeschreven, eerst in ruwe en later vervolgens in netschrift, in afgeronde vorm. Zo ontstond uiteindelijk ook het bekende Orgelbüchlein.

Dit nieuwe deel, nr. 7 in Benjamin Alards alom met loftuitingen overladen serie The Complete Works for Keyboard, is, over twee cd's verdeeld, uitsluitend gewijd aan die 45 koraalpreludes (Orgelbüchlein), zij het met uitzondering van de gecatalogiseerde koraalprelude BWV 634 omdat die niet afwijkt van BWV 633 (‘Liebster Jesu, wir sind hier'). Dat Alard ervoor het gekozen om op de koraalprelude de gemeentezang te laten volgen blijkt zowel logisch als nog eens extra inspirerend. Bovendien is het aandeel van zowel het kinderkoor van de Maîtrise de Notre-Dame als het vocaal ensemble Bergamasque boven iedere denkbare kritiek verheven, en draagt het bij aan de Lutherse ‘sfeer' zoals die in die tijd door de trouwe kerkgangers mogelijk precies zo werd ervaren. Het is al met al een voor de luisteraar van nu unieke ervaring geworden, zoals Alard het terecht in het boekje oprmerkt. In het boekje zijn zowel een door Alard geschreven inleiding als een uitgebreide toelichting van de hand van de bekende Bach-expert Peter Wollny, alsmede de gezongen teksten opgenomen. Aldus ontstond binnen deze fenomenale reeks opnieuw een subliem dubbelalbum dat geen enkele Bach-liefhebber zich moet laten ontgaan.

______________
Noot: het nog ontbrekende deel 6 hoop ik binnenkort te bespreken.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links