CD-recensie

 

© Aart van der Wal, mei 2023

Ammann: Unbalanced Instability (2013) (voor viool en kamerorkest) - Core (2002) (voor orkest) - Turn (2010) (voor orkest) - Boost (2001) (voor orkest)

Simone Zgraggen (viool), Basel Sinfonietta o.l.v. Baldur Brönnimann
Naxos 8.551474 • 67' •
Live-opname: 26 mei 2022, Don Bosco, Bazel

 

Het Basel Sinfonietta, sinds 2016 onder leiding van Baldur Brönnimann (vanaf het seizoen 2023-24 wordt hij opgevolgd door Titus Engel), staat te boek als een zelfbesturend ensemble dat zich heeft toegelegd op de eigentijdse muziek, wat tevens inhoudt dat er veelal samenwerking wordt gezocht en uiteraard gevonden met levende componisten. In die zin laat het zich zeker vergelijken met bijvoorbeeld het Asko|Schönberg. Een dergelijke samenwerking levert - het spreekt voor zich - wat de uitvoering betreft al de nodige autoriteit op.

Opgericht in 1980 heeft het, gelet op het eigentijdse karakter van het ensemble, een groot aantal compositieopdrachten verstrekt en ruim 200 wereldpremières gegeven. Het spelniveau is hoog en dat wordt ook internationaal zeer gewaardeerd, wat onder meer tot uitdrukking komt in de vele optredens in muziekfestivals, waaronder de Salzburger Festspiele, de Internationale Ferienkurse für Neue Musik, het Luzern-festival, de Venetiaanse Biënnale, het Parijse Festival d'Automne en het Kunstfest Weimar. In eigen land wordt samengewerkt met het Theater Basel, Kaserne Basel, Kunstmuseum Basel en Art Basel. Daarnaast is het orkest regelmatig te horen op de Zwitserse klassieke radiozender SRF 2 Kultur.

Het orkest stuurde mij onlangs een Naxos-cd met daarop vier werken van de Zwitserse componist Dieter Ammann (1962). Het betreft een live-opname, gemaakt tijdens een optreden in Bazel op 26 mei van het vorig jaar, bedoeld als hommage aan deze in onze contreien vrijwel onbekende landgenoot.

Wat van deze muziek te zeggen? Zonder partituur een nogal lastige opgave, maar enige elementen laten zich wel duidelijk onderscheiden, waaronder de onvoorspelbaarheid van het discours, de contrastrijke exuberantie en de tamelijk lastig te ontwarren horizontale en verticale structuren (het lukt uiteindelijk wel, maar eerst na meerdere malen beluisteren). Wat ontbreekt is melodische en harmonische stabilitei binnen een stelsel van heterogene klankvelden. De daaruit voortvloeiende diepe gelaagdheid fascineert zeker, al fungeert het thematisch materiaal daarbij bepaald niet als helder baken in deze vrijwel onophoudelijke branding.

Het misschien nog wel lastigste werk is Unbalanced Instability voor viool en kamerorkest, op 28 april 2013 door de violiste Carolin Widmann en het Keulse WDR-orkest onder leiding van Emilio Pomàrico ten doop gehouden en dat qua onvoorspelbaarheid de overige werken op deze cd zelfs nog naar de kroon steekt. Zowel voor de solist als voor orkest en dirigent lijkt mij het door en door ambivalente karakter van het stuk (de titel weerspiegelt het feitelijk al) een werkelijk gigantische opgave, maar gezegd moet worden dat zowel soliste Simone Zgraggen als Basel Sinfonietta op die gedenkwaardige 26ste mei een fenomenale prestatie heeft geleverd. Want ga er maar aanstaan: te moeten soleren zonder harmonische onderbouw die houvast biedt en waarbij het onderscheid tussen solo en tutti zomaar plotsklaps als sneeuw voor de zon kan verdwijnen. De overige drie orkeststukken, Core, Turn en Boost fungeren in deze opzet als een eigentijds weerbarstige, zich sterk dramatisch ontwikkelende triptiek die zeker bewondering afdwingt, in - voor zover ik dat zonder partituur kan beoordelen - modeluitvoeringen. Het applaus is meegesneden.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links