Alkan: Étude op. 39 nr. 12 (La festine d'Ésope) - Prestissimo op. 23 (Saltarelle), bewerking door Igor Roma.

Liszt: Uit Années de pèlerinage, tweede jaar, Italië: Venezia e Napoli: Gondoliera, Canzone, Tarantella - Étude d'exécution transcendante nr. 11 (Harmonies du soir).

Prokofjev: Romeo en Julia op. 75.

Igor Roma (piano).

Challenge Classics CC72154 • 75' •

www.challenge.nl

---

Groot technisch raffinement en muzikaliteit zijn twee verschillende zaken, maar als ze in een vertolking samengaan levert dat een fascinerende luisterervaring op. Zoals bij de pianist Igor Roma. Hoewel, een pianist? Ik moest echt goed in het boekje kijken of mijn oren mij niet fopten, want er lijken meerdere pianisten aan het werk te zijn.
Toch, lege virtuositeit maakt misschien wel veel indruk, maar beklijven doet het niet. Dat wordt trouwens ook vaak - en ten onrechte - van veel van Liszts pianowerken gezegd. Die zouden grossieren in klatergoud, weinig tot geen muzikale substantie hebben, met en een nogal bombastische inslag (het fanfarethema uit het symfonisch gedicht Les Préludes werd door de redactie van Die Deutsche Wochenschau, het propagandistische nazi-journaal, dankbaar als herkenningstune gebruikt). Intussen beschikken we gelukkig over een heel wat genuanceerder beeld van Liszt en zijn muziek, maar de vooroordelen zijn gebleven. Mogelijk zou dit oordeel ook Charles-Valentin Alkan (zijn werkelijke naam was Morhange) kunnen treffen, de Franse componist en pianist die evenals Liszt (1811-1886)  in hetzelfde tijdvak leefde en werkte (1813-1888).

Liszt en Alkan, twee grote componisten en virtuozen op de piano, zijn op deze cd vertegenwoordigd met enige van hun absoluut virtuoze huzarenstukken. Maar laten we ook Sergej Sergejevitsj Prokofjev (1891-1953) op dit gebied niet uitvlakken, die ook als virtuoos pianist eveneens zijn mannetje stond. De tien technisch en interpretatief veeleisende stukken uit Romeo en Julia vormen de hekkensluiter van dit boeiende programma.

De eerste vraag die opdoemt is natuurlijk: hoe goed is Igor Roma eigenlijk? Het antwoord is simpel: een súperpianist, al is hij natuurlijk niet de enige in zijn vakgebied.Ieder jaar komen er weer nieuwe bij, waaronder veel Aziatische jongleurs die muzikale diepgang echter nog niet hebben ontdekt. Sommige komen ze via 'wrede' concoursen op de markt of ze worden bij uitzondering ontdekt door een platenmaatschappij, een impresario of een oplettende mecenas die in zo'n talent wel wil investeren.
Het is het bekende adagium: velen geroepen, weinigen uitverkoren. Een pianist - maar dat geldt voor vrijwel iedere solist - die het echt wil 'maken', moet niet alleen uitmuntend kunnen spelen (vertolken is misschien wel een betere omschrijving), maar hij moet ook charisma hebben, het publiek naar zich toe weten te trekken, hen onderdompelen in zijn musiceren. Als het allemaal meezit draait de publiciteitsmachine op volle toeren, verschijnen er grote advertenties in kranten, worden er levensgrote posters opgehangen en wordt hij opgezogen door het mediacircus. De artiest in bonus!
Maar soms lukt het niet, ondanks al dat talent. Denkt u maar eens aan Pierre Volondat, die in 1983 het Belgische Koning Elizabeth Concours met glans won, maar al snel uit het gezichtsveld verdween.

Merkwaardig dat in het vlot geschreven cd-boekje geen letter aan Igor Roma zelf wordt gewijd. Rondneuzen op internet leverde helaas geen actuele informatie op. Ik bleef steken bij een 'biografie' die al van april 2002 dateert en die ik deels hieronder weergeef:

"De Italiaanse pianist Igor Roma werd in 1969 in Zwitserland geboren en begon op elfjarige leeftijd met pianospelen. Enige jaren daarna verhuisde hij naar Italië om in Vicenza aan het Pedrollo Conservatorium te studeren waarna hij tussen 1989-1997 zijn studie vervolgde in Imola bij Franco Scala aan de beroemde Accademia Pianistica Incontri col Maestro.
Roma won vele nationale en internationale pianoconcoursen waaronder Dublin in 1994, Tel Aviv in 1995 en het Franz Liszt Concours in 1996, waarna een groot aantal recitals door Nederland en orkestoptredens gepland waren.
Igor Roma besloot naar aanleiding van zijn succes in 1996 zich te concentreren op het uitbreiden van zijn repertoire en niet alleen bekend te staan als een Liszt-interpreet. Zo soleerde hij onder meer met diverse Nederlandse orkesten zoals het Radio Symfonie Orkest, Nieuw Sinfonietta Amsterdam, Rotterdams Philharmonisch Orkest, Brabants Orkest, Radio Kamerorkest, Gelders Orkest en het Orkest van het Oosten. Hij ontving veel lof voor onder meer de uitvoering van Messiaens Turangalîla symfonie welke hij in zomer 1999 met het Nationaal Jeugd Orkest uitvoerde en deze maand met het Bilbao Philharmonic Orchestra."

Waaraan doet Roma's spel mij het meeste denken? Er schieten mij bekende namen te binnen, ik denk aan Shura Cherkassy en György Cziffra, maar ook aan de Braziliaan Arnaldo Cohen.

Ik ken geen andere opname van Alkans Le Festin d'Esope, maar het lijkt mij dat de hier gespeelde Étude niet beter gespeeld kan worden. Dat geldt evenzeer voor de hondsmoeilijke saltarella in de bewerking van Roma zelf, die hij zich daarmee bepaald niet gemakkelijk heeft gemaakt. Integendeel, wat zich in drie minuten afspeelt grenst technisch én muzikaal aan het ongelooflijke.
Ook de stukken van Liszt worden onder de handen van Roma grootse klankfestijnen en ware wondertjes qua frasering, dynamische gradatie en vormgevoel, zoals in het geraffineerde Harmonies du soir. Het pittoreske zinnebeeld van een Venetiaanse gondel in Venezia e Napoli wordt niet vaak zo realistisch en tegelijkertijd zo sprookjesachtig vertolkt. Hier overtreft Roma zelfs Jorge Bolet in fijnmazige kleurschakeringen.
In Prokofjevs Romeo en Julia gaat het niet anders toe, met een werkelijk dramatisch pesante in De Montagues en Capulets en een vederlichte weergave van de Dans van de meisjes met de lelies. Romeo's vaarwel aan het slot is hartbrekend.

De fraaie opname werd gemaakt in 'Het Cenakel' in Tilburg en dateert reeds uit juni 2001, maar die heeft blijkbaar lang op de plank gelegen, want de cd kwam pas onlangs op de markt. Het cd-boekje bevat ook de uitstekende Nederlandse tekst van de hand van Christo Lelie. Maar Roma's biografie had er echt in gemoeten! Foei!