CD-recensie

© Aart van der Wal, april 2018

Of trouw in dit geval voldoende wordt beloond weet ik niet, maar een feit is wel dat het Amerikaanse label Nonesuch (de naam suggereert, niet bepaald bescheiden, dat het zijns gelijke niet heeft) zich al decennialang voor het werk van de Amerikaanse componist John Adams (1947) heeft ingezet. Dat geldt trouwens ook voor de Canadese violiste Leila Josefowicz (1977), die al jaren op alle denkbare wereldpodia met haar fantastische spel het vioolwerk van Adams propageert. Onlangs nog besprak collega Siebe Riedstra de Nonesuch-cd met Sheherazade.2, eveneens met Josefowicz (voor wie Adams het werk had geschreven) als soliste en met hetzelfde orkest, het St. Louis Symphony, onder dezelfde dirigent, David Robertson (klik hier). Het lijkt erop dat Josefowicz voor Adams zo ongeveer de gedroomde solist is. Naar aanleiding van haar opname van Sheherazade.2 merkte hij op: 'I find Leila a perfect embodiment of that kind of empowered strength and energy that a modern Scheherazade would possess.' Die lijn kan wat mij betreft met een gerust hart worden doorgetrokken naar haar vertolking van het al in 1993 geschreven, uiterst complexe Vioolconcert. In het begin van de (verre van roerige) jaren negentig toonde de componist een voorliefde voor ingewikkelde en uitgebreide structuren, zoals duidelijk blijkt uit 'El Dorado' (1991), 'Chamber Symphony' (1992) en het Vioolconcert (1993), met het laatste als het meest complexe van dit trio.

Het aan Gidon Kremer opgedragen Vioolconcert is, evenals 'Sheherazade. 2', een tamelijk grootschalig uitgevallen werk dat alle eigenschappen in zich heeft van het begrip 'concertare' en dat overeenkomstig de al eeuwen heersende mores in drie delen uiteenvalt. Het openingsdeel heeft als tempovoorschrift alleen de kwartnoot=78 (duidelijker kun je het trouwens als componist niet voorschrijven!), het middendeel is een heuse chaconne met als titel 'Body through which the dream flows' en voor de finale moet de solist het doen met de aanduiding 'toccare', wat in het Italiaans zoiets betekent als 'aanraken', 'beroeren', 'toucheren', 'voelen'. Hoewel er in dit flitsende slotdeel heel wat meer moet gebeuren dan alleen dat...

Er zullen slechts weinig topviolisten zijn die Adams' Vioolconcert zo meesterlijk en met zulke technische brille kunnen vertolken als Josefowicz. En laat ik er dan tevens de ook al zo buitengemeen lastige orkestpartij in betrekken, die niet alleen van de musici alle hens aan dek vraagt, maar ook een dirigeerprestatie in de meest overtreffende trap verlangt. Adams mag dan vooral bekend staan om zijn minimalistische stucwerk, dit is bepaald geen compositie die zomaar even uit de mouw wordt geschud, maar juist veel voorbereidings- en repetitietijd vraagt, en alleen al daardoor veelal buiten het bereik van het op traditie en daarmee op gemak gefocuste muziekbedrijf valt. Fijn dus dat er zoiets als de cd bestaat die de muziekliefhebbers in contact kan brengen met een prachtig werk dat anders achter de coulissen van datzelfde muziekbedrijf verscholen blijft. Al is er altijd wel die fenomenale programmering van de NTR ZaterdagMatinee als enige vluchtweg, die vaak het onmogelijke toch mogelijk maakt. Zo was Leila Josefowicz te horen in de Matinee met Adams' 'The Dharma at Big Sur', met de componist op de bok. Kom daar elders in ons land maar eens om.
Twee puntjes van kritiek: de speelduur is met 33 minuten wel aan de erg benepen kant en van de toelichting in lichtgrijze letters tegen een glanzendwitte achtergrond kreeg ik zowat schele hoofdpijn. De opname is in een woord voortreffelijk.

index