CD-recensie

© Aart van der Wal, januari 2023

De eerste indruk is vaak niet de beste: 10 canons for 9 instruments deed me niet prompt naar het puntje van mijn stoel verhuizen, maar al snel kwam wel degelijk de betovering voort uit dit tussen 2006 en 2008 gecomponeerde werk van deze internationaal zo succesvolle Deen (niet in de laatste plaats dankzij de onvermoeibare inzet van Barbara Hannigan). Er had wat Hans Abrahamsens componeren betreft geruime tijd vrijwel radiostilte geheerst, want in de jaren negentig, tot rond het millennium, was er van vrijwel niets uit zijn pen gevloeid dat de aandacht had getrokken. Het scheppingsproces kwam echter toch weer aarzelend op gang nadat hij eerst een aantal stukken van hemzelf en van collega's had georkestreerd, vrij spoedig daarna - hij had blijkbaar weer de smaak van het componeren te pakken gekregen - gevolgd door een kleurrijk pianoconcert.

In die weinig creatieve jaren negentig had Abrahamsen zich - blijkbaar bij gebrek aan inspiratie - tot de vertrouwde 'heelmeester' Bach gewend met een serie bewerkingen van diens canons, waarvan - zou je denken - de 10 canons for 9 instruments een uitvloeisel vormen. Maar niets is minder waar: er is in Schnee zelfs geen hint in de richting van de Thomascantor in te vinden.

Het concept van Schnee is simpel, met als bezetting strijktrio (viool, altviool, cello), blaastrio (fluit, hobo, klarinet), 2 piano's en slagwerk, in totaal dus negen musici in de paarsgewijs geconstrueerde canons, van elkaar gescheiden door net zo conciese tussenspelen. Naarmate het werk voortschrijdt neemt ook de tijdsduur van de canons echter zienderogen af. Ook in dit werk is er de receptuur van de microtonaliteit zoals we die al kenden van ander werk van Abrahamsen (o.a. Let me tell you), al weet de Deen er wel steeds weer een ander inventief 'gezicht' aan te geven (wat tevens duidelijk maakt dat het bij hem nooit een doel op zich is, maar eerder een expressiemiddel als onderdeel van een grotere, altijd uiterst kleurrijke context).

Het technisch uitstekend geoutilleerde Kamerorkest van Lapland speelt deze muziek onder leiding van John Storgårds met volle overtuigingskracht en dientengevolge met uiterst muzikantesk engagement. Wat verder zoekende op Spotify kwam ik nog een uitvoering van het werk tegen, door het fameuze Ensemble Recherche (aan wie Abrahamsen het stuk heeft opgedragen), in een opname uit 2010, eveneens uitstekend uitgevoerd, maar toch minder betoverend dan de intens muzikale Lappen ons laten horen. Er zit dus bepaald méér in deze muziek dan Ensemble Recherche doet voorkomen. Mogelijk heeft de dirigent hier het verschil gemaakt?

Dirigent Storgårds schreef erover:

'When the Lapland Chamber Orchestra and I were to perform and record Schnee, Hans came up here to Lapland to rehearse the work with us. We had some good and intense days. Hans' musical world is very rich with nuances, colours and fantasy, and in it, one comes into a very special universe. He certainly has a very personal musical voice. This is a feeling I have had for a long time since I was a violinist in Avanti! Chamber Orchestra and performing his 10 Preludes. Since then, I have conducted several of Hans' works, including the first performance in Finland of let me tell you and his chamber version of Carl Nielsen's Symphony No. 6.'

'When we perform Schnee, we must first and foremost spend a great deal of time on preparation. There is no way of trying to play the work before every single musician has mastered their own part and all the technical details required to play it well. Then there must be time to rehearse it, so that everything can fall naturally into place. Above all, Hans' music is very natural. It feels so suggestive and so human, and despite the complicated technique behind it, the music is full of positive energy. We were really taken by its groove! Once you have reached the right level of strength, you will enjoy how the music flows, as if it were improvised, despite having been created with the utmost precision. Only very few composers can write such music.'

De door Preben Iwan gemaakte opname is subliem. Kortom, het Deense label Dacapo heeft met dit album veel eer ingelegd.

index