Boeken over muziek (algemeen)
© Emanuel Overbeeke, maart 2021
|
||
Het lezen van dit boek was voor mij een moeizame ervaring. Lag dat aan mij of aan de auteur? Ik moest wennen aan zijn stijl (allerlei formuleringen kunnen duidelijker) en begreep daardoor soms niet wat hij precies wilde zeggen. Dat laatste veranderde toen ik op YouTube informatie zocht over de auteur. Dat hielp zeer. Ik bekeek diverse filmpje waarin de auteur, een Zweedse componist en gitarist, een korte samenvatting van zijn boek geeft en te horen is als componist en musicus. Zijn centrale stelling, als ik hem goed heb begrepen, is dat musici anders luistert dan componisten en toehoorders (leken en professionals). Dit geldt te meer als (zoals Östersjö) iemand samenspeelt met anderen, zeker als die anderen uit een andere cultuur komen. Östersjö werkt veel met Vietnamese musici en het resultaat, afgaande op de films op YouTube, is noch typisch westerse avant-garde met exotische tinten noch Vietnamese muziek gedeeltelijk voor westerse instrumenten, maar een nieuwe stijl met elementen van beide. Een duidelijke persoonlijkheid kon ik er bij eerste beluistering nog niet in horen, maar het resultaat is zeker ingegeven door de behoefte de ander recht te doen, wat alleen kan als de musicus bereid is zijn eigen culturele premissen ter discussie te stellen. Zijn beschrijvingen van nieuwe premissen vond ik soms onduidelijk en af en toe erg gewoon. Een mogelijk bezwaar van zijn premissen is dat ze erg zijn afgestemd op zijn muzikale wensen; regelmatig bespreekt hij zijn samenwerking als musicus met anderen, alsof het boek voor een deel een musicologische verantwoording is van zijn werk als componist en musicus. Naast een tekst vol ideeën krijgt de koper van het boek ook digitaal toegang tot een film over de totstandkoming van een compositie, uitvoeringen van besproken composities en een omvangrijke literatuurlijst. De filmpjes op YouTube hadden nóg een onvermoed gevolg. Mijn kritiek op de moeizame formuleringen maakte enigszins plaats voor bewondering voor de moeite die de gitarist deed om een interessant en belangrijk onderwerp voor het voetlicht te brengen. Ook al is het boek een problematische kennismaking met dit terrein, het terrein verdient ieders aandacht, ook omdat de auteur zich bewust beperkt tot ambachtelijke aspecten van het luisteren en die niet wil laten vertroebelen door bijna altijd verstorende factoren als de context en de biografie. Die bewuste afwezigheid, al is het maar voor de duur van het experiment, geeft de grootste kans op verrassende en baanbrekende inzichten. index | ||