![]() Boeken over muziek (algemeen)
© Emanuel Overbeeke, december 2017
|
||
Ralph Kirkpatrick : Reflections of an American harpsichordist - Unpublished Memoirs, Essays, and Lectures of Ralph Kirkpatrick (ed. Meredith Kirkpatrick) Uitgever: University of Rochester Press, 2017
De Amerikaanse klavecinist en musicoloog Ralph Kirkpatrick (1911-1984) is nu vooral bekend als de Köchel van Domenico Scarlatti. Zijn boek over deze componist is na 65 jaar nog steeds een klassieker. Als musicus lijkt hij echter een historische figuur, vooral omdat na hem een type spel in zwang kwam dat ver afstaat van de zogeheten naaimachinestijl waarvan hij een representant heet te zijn. Van die stijl moest Kirkpatrick getuige dit boek echter niets hebben. Tot zijn beste opnamen rekende hij zelf die van Bachs Das wohltemperierte Klavier uit de jaren zestig en die van sonates van Scarlatti uit 1970. Ze getuigen van een ritmische energie zonder dat, zoals bij diverse eerdere opnamen van hem, de ritmische regelmaat teveel de overhand krijgt op subtiele vrijheden. Alle analytische opmerkingen over de muziek in dit boek komen voort uit die instelling. Maar ook al moest hij niets hebben van de naaimachinestijl, hij koesterde wel een stijl gericht op kleine vrijheden binnen een overwegend strak patroon in plaats van, wat nu gebruikelijk is, grote vrijheden binnen een veel losser verband. Wat hem bindt met zijn grootste collega's (Landowska en Leonhardt) is een hang naar grootsheid en majesteitelijke allure. Intimiteit was hem niet vreemd, maar de rust is bij hem altijd stilte voor de storm. Desnoods voerde hij oorlog. Die houding bindt de musicus met de musicoloog. Hij heeft drastische standpunten en is keihard, voor zichzelf en voor anderen. Een musicus moet, net als hij, talen kennen, oude documenten lezen, vertrouwd zijn met andere kunsten en een breed repertoire kunnen spelen. Kirkpatrick hoorde tot een generatie voor wie oude muziek nog nieuw was zodat hij veel moeite moest doen een publiek ervoor te winnen. Vechtlust plus filologische aandacht spreken uit elke pagina. Ook zijn strijd voor goede kopieën in plaats van moderne klavecimbels is fel. Strijd voerde hij mede met publicaties: de teksten in dit boek handelen grotendeels over Bach, Scarlatti, het instrument, frasering en registratie. Teksten van dit soort bezorgden hem de naam van een geleerde musicus. Kirkpatrick relativeert dat. Uit eigen ervaring kent hij het conflict tussen geleerde en musicus; doorslaggevend voor hem is de keuze van de musicus die overtuigt met groots spel. Het zeer onderhoudend geschreven boek vol krankzinnige anekdotes uit de pionierstijd plus scherpzinnige inzichten die alle kanten uitgaan is daarom ideaal voor mensen met een brede blik die alle posities kunnen begrijpen en relativeren - en een mooie aanvulling op het enkele jaren geleden verschenen boek met zijn brieven.Kirkpatricks spel op zijn beste momenten is geweldig. index | ||