audioapparatuur

Een harmonieus trio:

Technics SU-A900 versterker
Technics ST-GT650 FM/MG/LG tuner
Technics SL-PS840 cd-speler

© Aart van der Wal, oktober 1993

Het Japanse Matsushita drukt met het merk Technics al jaren een stevig stempel op de audiomarkt. De kwaliteit is over de gehele linie goed tot zeer goed en over de technische nazorg door de Nederlandse importeur wordt positief bericht. Al met al een goede reden om deze, uit losse componenten opgebouwde en onlangs geïntroduceerde set aan de lezer voor te stellen.

Afstandsbediening

Bij de A900 versterker wordt een IR-afstandbediening (met volumeregeling!) geleverd, waarmee ook de hier besproken tuner en cd-speler kan worden aangesproken. Dat is handig, want voor je het weet ligt de tafel met die dingen bezaaid. De apart bij de cd-speler geleverde afstandbediening biedt weliswaar nog meer functies, maar in de meeste gevallen kan met die geïntegreerde afstandbediening worden volstaan. Onbegrijpelijk eigenlijk dat de fabrikanten de handen niet ineenslaan om tot een wereldwijd geaccepteerde norm komen. Dat op afstand bedienbare Huis van de Toekomst is nog steeds niet in zicht!

SU-A900 versterker

Zes ingangen (phono, tuner, cd, aux, tape 1/2), twee paar luidsprekeraansluitingen, conventionele klankregeling en balansregelaar, subsonisch filter op de pickup-ingang (omschakelbaar voor mm- en mc-elementen) en de standaarduitgang voor hoofdtelefoon. Het toch al forse, gespecificeerde vermogen van 2 x 90W aan 8 Ohm wordt ruim overschreden. Bij 105W ligt de vervorming pas rond de 1 %, om daarna natuurlijk snel op te lopen. Luidsprekers met een laag rendement in een grote kamer (60 m2) passen uitstekend bij deze versterker, die zowel een zeer dramatische sopraan als Mahlers toorn met achteloos gemak de luidsprekers uitjaagt. De versterker blijft onvoorwaardelijk stabiel bij complexe impedanties en capacitieve belastingen en is daardoor zonder voorbehoud geschikt voor elektrostaten. Al zal in een incidenteel geval zo'n elektrostaat d.m.v. een kleine ingreep tegen het relatief hoge vermogen van de A900 beschermd moeten worden. De ruisafstanden zijn van uitstekend gehalte: bij 5 mV op Phono MM (Moving Magnet) 80 dB, bij 250 uV op MC (Moving Coil) 69 dB en op de overige ingangen 98 dB. De RIAA-correctie week slechts 0,1 dB af! De ingangsgevoeligheid voor MC is met 170 uV aanmerkelijk gunstiger dan bij de enige tijd geleden besproken SU-VX500 en 600 en dat hoor je: de volumeregelaar hoeft minder ver open en dat betekent minder brom en ruis. Bij normaal gebruik liggen alle vervormingscijfers weer ver achter de komma en de gevoeligheid op de diverse ingangen laat de gebruikelijke waarde zien: 150 mV, met hoge oversturingsmarges. Ik zucht maar weer eens: waarom de gevoeligheid aan de cd-ingang niet teruggebracht tot 300 mV? Dat is meer dan voldoende en weet de volumeregelaar goed raad met een cd-speler die de gebruikelijke 2V (en meer!) afgeeft. De frequentiekarakteristiek is binnen het muziekgebied uiteraard kaarsrecht. Geen overspraak van betekenis op de kortgesloten ingangen, geen schakelklikken of hinderlijke "boem" bij het inschakelen en een snel werkend beveiligingscircuit bevestigen de indruk van een goed en degelijk ontworpen apparaat.
De traploze volumeregelaar is geprononceerd uitgevoerd, maar ik mis een op enige afstand duidelijk waarneembare led-indicatie en een schaalverdeling. Diverse essentiele functie- en regeltoetsen zijn achter een paneel weggewerkt en dat levert een fraai en strak uiterlijk op. Jammer is wel dat uitgerekend de hoofdtelefoonaansluiting zich achter dat klepje bevindt... De source direct- en loudness-schakelingen ontbreken gelukkig: er zijn nu zelfs fabrikanten die er niet (meer) in geloven...
De klankregeling is weer beperkt tot +/- 10 dB bij 50 Hz en 20 kHz en daarmee doe je, zoals al zo vaak betoogt, maar weinig. Het muzikale karakter wordt al bij een geringe correctie aangetast en bovendien ligt de vervorming op de loer. De gekozen klankregeling kan met een simpele druk op de defeat-toets worden in- uitgeschakeld.
Kopieren van deck 1 naar deck 2 en omgekeerd is de eenvoud zelve en u kunt naar bron A luisteren, terwijl van bron B wordt opgenomen.
Aan de achterzijde bevindt zich een uitsparing voor de koelventilator, maar de koeling zelf ontbreekt, omdat de fabrikant deze voorziening voor o.a. ons land niet noodzakelijk vindt. De bedrijfstemperatuur loopt bij hoog uitgangsvermogen inderdaad niet zover op dat zo'n voorziening wordt gemist. De koelribben en het spanningsdeel zijn fors uitgevoerd en dat helpt om de bedrijfstemperatuur binnen de perken te houden. Tenzij met een continue, hoge belasting aan 2 Ohm wordt gemarteld... Binnen een meter van het apparaat, in een stille kamer, is de voedingstrafo hoorbaar. Veel versterkers hebben er last van en de oorzaak ligt meestal in de meetrillende kap. Het euvel kan soms worden verholpen door de kastschroeven vaster aan te draaien of een zwaar voorwerp op de versterker te plaatsen. De luidsprekerklemmen zijn gemakkelijk toegankelijk en de schroefverbindingen zijn ruim genoeg voor dikke kabels. Het losse netsnoer is, evenals bij de overige componenten, van het stevige soort en van voldoende lengte.

ST-GT650 tuner

Een uitstekend afgewerkte tuner met drie golfbereiken (FM, MG en LG), RDS en PTY, signaalsterktemeter in stappen van 2dB, monoschakeling, automatische zenderkeuze met 39 voorkeurposities en fm-afstemming in stappen van 50 kHz (25 kHz is ideaal). Bij interferentie-storingen kan de bandbreedte zowel automatisch als handmatig worden aangepast. RDS (Radio Data System) toont de naam van de zendgemachtigde en de zender op de display (b.v. R1 NCRV, R3 VPRO, R4 VARA, enz.), mits een RDS-signaal aan het audio-signaal wordt toegevoegd. De GT650 is ingericht voor PTY (Program Type), maar dit systeem is in ons land niet geïntroduceerd. Met PTY kan naar specifieke programma's worden gezocht: b.v. News, Varied, Sport, Educate, Drama, Culture, Science, Classics, enz. Ons omroepbestel maakt deze functie echter toch al tot een farce. De grote afstemknop werkt heel prettig. De soepel werkende en zeer gebruiksvriendelijke, continue regelaar brengt u zonder onderbreking naar de gewenste zenderfrequentie. En dat is veel prettiger dan de op de meeste tuners voorkomende zoektoets, die steeds maar weer moet worden ingedrukt wanneer een tussenliggend station opduikt.
Een paar cijfers die de goede prestaties bevestigen: gevoeligheid bij 50 dB ruisafstand 41 uV (stereo), ruisafstand bij 1 mV 68 dB (stereo), harmonische vervorming 0.22 % bij 65 dBf, kanaalscheiding 45 dB op 1 kHz. De goede selectiviteit en piloottoononderdrukking ronden het positieve beeld af. Met de bijgeleverde antenne kreeg ik op zowel midden- als lange golf een redelijk goed, maar uiteraard niet storingvrij signaal. Het algehele klankbeeld is transparant en stabiel, zonder de neuzigheid die je in deze prijsklasse nogal eens aantreft.

SL-PS840 cd-speler

Een eenbitter volgens het MASH-systeem met een zeer voornaam uiterlijk, voorzien van hoogwaardige componenten (vooral in het analoge deel). Aan de achterzijde is er alleen de vaste (analoge) uitgang. De digitale uitgang accepteert alleen een optische kabel (waarom daarnaast geen coax?). In een speler in deze klasse was een variabele uitgang met aparte niveauregeling geen overdreven luxe geweest; temeer niet, omdat de uitgangsspanning van 2,3V aan de hoge kant is en in combinatie met de ingangsgevoeligheid van de versterkeringang (150 mV) weer tot schrikkerige bediening van de volumeregelaar leidt. Met de afstandbediening kan het volume weliswaar tot -12 dB worden aangepast, maar het ingestelde niveau blijft na uitschakeling niet behouden. De hoofdtelefoon-uitgang is van een aparte volumeregeling voorzien. De beproefde digitaal/analoog-omzetter lijkt nog verder verbeterd te zijn, want deze speler staat ook zijn mannetje op de zeer lage signaalniveau's. Dat er wat hoogfrequent-resten aantoonbaar zijn, houdt ook zeker verband met de milde filtering en speelt klankmatig volstrekt geen enkele rol. En daar gaat het toch uiteindelijk om! De PS840 scoort even hoog als de onlangs besproken Philips CD950 en komt daarmee zeer dicht in de buurt van de Quad-, Denon- en Sony-top. Bij een behoorlijk aantal cd's van goede (opname)kwaliteit lukt het zelfs niet met de Stax-Lambda Pro elektrostatische hoofdtelefoon om enig verschil vast te stellen. Op de zeer lage signaalniveau's (rond -60 dB) is fractioneel verschil met de beste vast te stellen en is de laagweergave op sommige cd's iets minder scherp gemarkeerd.
Deze speler kan ook met hobbelige of eccentrische schijven goed overweg, zoals een paar proeven aantoonden. Er kan naar hartelust worden geprogrammeerd, het display is uitschakelbaar en de aparte afstandbediening bleek zeer handig in het gebruik. Het aandrijfmechanisme laat niet van zich horen, de cd-lade steekt die van de Sony CDP-557 naar de kroon: bijna geruisloos en met zeer soepele werking. Samenvattend een klasse-speler met een ongetwijfeld lange levensduur.

Luisteren

De A900 voldoet vlekkeloos aan de voornaamste taak: versterken. Het niet krappe vermogen is niet alleen een extra steuntje in de rug wanneer de muziek erom vraagt, maar ook wanneer een laag-doorlaatfilter in combinatie met niet al te gevoelige luidsprekers wordt gebruikt. Een versterker van 2 x 100W levert slechts een paar dB meer geluidsdruk op dan een van 2 x 55W, maar wat meer vermogen is altijd comfortabel. De kans dat deze versterker (te) fors wordt aangesproken (en daardoor vermogens- i.p.v. stroomleverancier wordt), is minimaal. Het diepe orgelpedaal (ook op laag volume!) verliest nu niet zijn strakheid, een hevig uithalende sopraan komt niet ongemakkelijk uit de luidsprekers en de orkestutti blijven ook in de fortissimi transparant. In combinatie met de 840 cd-speler mag best van een vorstelijke combinatie worden gesproken. In Beethovens op.96 is Perlman's ragfijne, in een prachtige ruimte gevangen vioolklank bijna tastbaar (Decca 4119482). De bronzen, gloedvolle strijkers op de G-snaar in het voorspel tot de laatste akte van Wagners Tristan (DG 4198892) brengen je in het Festspielhaus van Bayreuth en de schittering van het duo Fassbaender/Reimann in Schuberts Der Wanderer an dem Mond (DG 4110512) doet geen moment naar "High-End" verlangen. Het bijterige Allegro molto uit Rachmaninovs Tweede symfonie onder Ashkenazy (Decca 4000812) wordt even natuurgetrouw weergegeven als Clara Haskils afgewogen toucher in Mozarts KV 466 (Philips 4269642). De kamer van 55 m2 vult zich met gemak met Vaughan Williams' Thomas Tallis-fantasie onder Boult (EMI CDC 7472132), waarmee ik ook maar wil zeggen dat oude(re) opnamen zeker niet voorbij gelopen moeten worden. Prachtig ook de voelbare ruimte in het door de piano geintroduceerde hoofdthema van Beethovens Vierde pianoconcert (Arrau/Davis op Philips 4162152). In dezelfde opname staan de basnoten van piano en orkest als een huis, maar is b.v. de Quad CD-67 dan nog net iets markanter. Zeer kritisch voor alle weergave-apparatuur en aanbevolen voor de late avond: Sheppards Regis Tharsis door de Tallis Scholars (Gimell CDGIM 016).

Kritiek

De standaard-klankregeling kun je, het aanbod in aanmerking genomen, geen echt minpunt noemen en blijft over: die zoemende trafo. Een exemplarische tekortkoming die, de kwaliteiten van de gehele keten in aanmerking genomen, geen enkel beletsel mag vormen om deze set geheel of gedeeltelijk ernstig in overweging te nemen, wanneer u nieuwe spullen overweegt. Voeg daarbij de op een lange levensduur berekende constructie en de uitstekende componenten en mag met recht van een vorstelijke combinatie worden gesproken. Geen elektronische, maar wel literaire kritiek: de (ook) in het Nederlands vertaalde handleiding doet pijn aan de ogen en is daarnaast verre van helder. Om een paar uitdrukkingen eruit te lichten: dubbele-draad luidsprekers, luchttrillingsgevoel, luisteren naar het geluid (alleen bij Technics kunnen ze er blijkbaar ook naar kijken!), platenspelerelement-keuzeschakelaar. Natuurlijk, je komt er ook als niet-ingewijde best uit, maar het kan zo veel beter!

Conclusie

Goed gebouwd, berekend op lange levensduur en geen wezenlijke minpunten, zie daar de oogst van deze test. U haalt er voor jaren muziekplezier mee in huis.