audioapparatuur

Interessante combinatie:

Rotel RC 990 BX voorversterker

Rotel RB 990 BX eindversterker

Rotel RCD 965BX-LE cd-speler

JMLAB Profil 5B luidsprekers

 

© Aart van der Wal, mei 1994

 

Alweer meer dan een decennium geleden was het vooral het Engelse ontwerpteam onder leiding van Stan Curtis dat het enigszins ingedutte, Japanse Rotel weer nieuw elan gaf. De RA 820 en RA 840 geïntegreerde versterkers gooiden in de lagere prijsregionen zelfs dermate hoge ogen, dat het merk weer helemaal terug was: de terecht zeer succesvolle NAD 3020 had er in de lagere prijsklasse een paar geduchte concurrenten bijgekregen. Maar het merk presenteert ook in de hogere prijsregionen produkten die er zijn mogen.


RB 990 BX eindversterker

Deze 14,8 kg. wegende geweldenaar levert binnen de vervormingsgrenzen en bij een belastingsweerstand van 8 Ohm niet minder dan 226 W per kanaal. Omdat het apparaat ook geen krimp gaf bij een continu vermogen van 300 W (1 kHz, 4 Ohm, 1 % vervorming) probeerde ik het eens bij 2 Ohm en zag ik tot mijn verbazing dat de RB 990 ook nog met ruim 600 W moeiteloos overeind bleef!
De grillig verlopende impedantiecurve van de luidspreker en de dynamiek van de cd stellen behoorlijke eisen aan het voedingsdeel en het is zeker verstandig dat Rotel zich heeft laten leiden door de wet van Ohm, met een enorme ringkerntrafo als resultaat. De frequentiecurve is binnen de audioband (20 Hz-20kHz) voor de beide kanalen kaarsrecht, met het -3dB punt bij 110 kHz. Het afsnijfilter had dus wat mij betreft bij ca. 40 kHz (ongeveer een octaaf hoger dan de bovengrens van de audioband) stijl mogen inzetten. De wazige verhalen in sommige audiotijdschriften ten spijt heeft nog niemand mij ervan kunnen overtuigen dat er boven 20 kHz nog bruikbare, muzikale informatie zit (die aantoonbaar ook lagere frequenties beïnvloedt!). Wel krijg ik dan juist enige zorg over de stabiliteit, al moet ik zeggen dat de RB 990 zich voorbeeldig gedroeg. Van capacitieve belastingen houdt het apparaat niet, maar met een vrij simpele ingreep is dat te verhelpen. Al zie ik niet in waarom je dan zo'n krachtpatser zou aanschaffen.
Het lineaire stoorniveau is zeer laag: bij kortgesloten ingang en 0,8 Watt zelfs -89 dB (-96 dB A-gewogen) en op vol vermogen en bij bronbelasting (typisch lijn) niet minder dan -93 dB (-114 dB A-gewogen) Dit wijst o.a. op zeer zorgvuldige aarding en afscherming. De vervormingscijfers zijn niet grensverleggend, maar aan de bovengrens niet meer dan 0,04 % en dan nog bij 150 Watt en 25 kHz. Binnen de audioband is het met 0,005 % eigenlijk wel bekeken. Zeer goed dus. Overspraak en kanaalbalans l/r zijn exemplarisch, evenals de (overigens overschatte) dempingsfactor. Dat laatste heeft alles te maken met de wel zeer lage uitgangsimpedantie bij alle audio-frequenties.
Wanneer je de kap eraf haalt, straalt de kwaliteit je tegemoet. De enorme ringkerntrafo, de dubbele monoblokken met een discrete en volstrekt gescheiden, gespiegelde opbouw per kanaal, de massief koperen strips, de vier zware elco's, de geheel gesepareerde halfgeleiders en de forse koelribben: ze ademen zonder uitzondering duurzaamheid en kwaliteit. Aan de achterzijde bevindt zich slechts één paar luidsprekeruitgangen, geschikt voor manilatrossen.

RC 990 BX voorversterker met afstandbediening

Niet meer dan zes ingangen (phono mc/mm, cd, tuner, aux, tape 1/2) en twee uitgangen in parallel, wat in de dagelijkse praktijk meestal voldoende zal zijn. Aan de voorzijde, precies in het midden, bevindt zich de traploze, geprononceerd uitgevoerde volumeregelaar. Er is verder nog een balansregelaar (de beste van Alps!), muting-, bron- en opnamenchakelaars en een kwalitatief hoogwaardige uitgang voor de hoofdtelefoon. Er kan dus naar bron A worden geluisterd, terwijl van B wordt opgenomen. Een klankregeling ontbreekt en dat vind ik jammer. Alsof cd-opnamen altijd recht afgespeeld kunnen worden! Maar goed, de 'puristen' zullen zeker tevreden zijn.
Hier evenmin goedkope ic's en rudimentaire schakelingen, maar zo te zien zorgvuldig geselecteerde regeltransistors en een trafo die eerder voor een volwassen eindversterker dan voor een regeleenheid bedoeld lijkt!
Prettig is weer dat vol huiskamervolume pas wordt bereikt met de volumeregelaar zo ongeveer in de middenstand. De ingangsgevoeligheid op de lijningangen is 150 mV (mijn stokpaardje: 200 tot 250 mV vind ik ideaal). De oversturingsmarges zijn zeer ruim: phono mc 18 mV en mm 170 mV, lijningangen zelfs 7 V. De stoorafstanden mogen er ook zijn: phono mc 74 dB en mm 78 dB is goed, lijn meer dan 100 dB betekent stilte. Aan de uitgang wordt 1 V geleverd, zodat praktisch iedere eindversterker inzetbaar is.

RCD 965 BX L(imited) E(dition) cd-speler

Zoals u onderhand wel zult weten, vind ik de Quad CD-67 de mooiste speler die ik totnutoe onderhanden heb gehad. Deze van een afstandbediening voorziene bitstream-speler komt er wel heel dichtbij. Dezelfde rustige strijkersklank en doortekening, dat prachtige fundament en goede gedrag op de geringe signaalniveau's (rond -50 dB). Uitgebreide programmerings- en zoekfuncties, index-toets, digitale coax-uitgang, prachtig afgewerkt (weer die enorme trafo!). De LE-uitvoering verschilt van de 'gewone' versie vooral door de toepassing van een volledig discreet circuit en speciaal uitgezochte condensatoren van het zogen. slitfoil type. Hoe het ook zij, het klinkt allemaal voortreffelijk: het authentieke instrumentarium (Bachs Johannes-Passion op Erato) komt bijzonder levensecht uit de luidsprekers.

JMLAB Profil 5B luidsprekers

Je kunt je afvragen of deze bescheiden geprijsde luidsprekers van het basreflextype (poort aan de achterzijde) met bi-wiringoptie wel bij zo'n set passen, maar dat valt in de praktijk alleszins mee. Deze niet al te forse, uit MDF-board vervaardigde kolomluidspreker (hxbxd 900x185x197) vindt in iedere huiskamer wel een plaatsje. Twee 136 mm woofers met neoflex-conus verzorgen het gebied tussen 50 Hz en 4 kHzste tot 4 kHz, met de tussenligende 72 mm dome-tweeter met kevlar voor het het gebied van 4 tot 20 kHz. Het wisselfilter is zorgvuldig ontworpen en laat ter hoogte van de overnamefrequenties (700 Hz/6 dB en 4 kHz/8 dB) geen ongerechtigheden horen. Een spoortje kleuring in het midden/laag toont aan dat het nog wel iets beter kan, maar in muzikaal opzicht kan je dit toch geen echt compromis noemen. Het orgel in Respighi's Via Apia is natuurlijk niet meer op volle sterkte, maar het fundament is voldoende strak en meer dan toereikend voor bijv. Mahler en Wagner! Het grotere en duurdere familielid, de Profil 7 (f. 1295), is nog iets gladder, loopt dieper door en biedt datzelfde schitterende, losse hoog als de 5. Met een gevoeligheid van 91 dB en een maximale continubelasting van rond de 120 Watt kan hij met bijna iedere goede versterker ruimschoots uit de voeten.

Resumé

Ik zoek er altijd naarstig naar, maar vond geen echte minpunten. De ver doorlopende frequentiekarakteristiek van de RB 990 BX had naar mijn smaak wat ingeperkt mogen worden, maar anderen vinden het weer een pre! De uitgezochte onderdelen, de fraaie elektronica-structuur en de stevige afwerking staan borg voor verouderingsvrije prestaties.


_________________________________________
RC 990 BX: f. 1595
RB 990 BX: f. 2495
RCD 965BX-LE: f. 1300
JMLAB Profil 5B: f. 1000 p.st.

Importeur: Dimex bv, Rotterdam (010-46.23.422)


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links