Actueel (archief)
Sächsische Staatskapelle Dresden en Bernard Haitink:
ontstemming door stemming
© Aart van der Wal, 6 september 2004
De
Sächsische Staatskapelle Dresden musiceert thuis
Orkesten hebben doorgaans geen enkel probleem met de stemming ... vóór en tijdens het concert. Bij het stemmen over een nieuwe dirigent of concertmeester ligt de zaak echter beduidend gecompliceerder, maar zo bruin als de dames en heren het in Dresden bakken? Het valt moeilijk voor te stellen maar het is wáár: sommige orkestleden deden bij Bernard Haitink hun beklag naar aanleiding van de stemming over de aanstelling in 2007 van de Italiaanse dirigent Fabio Luisi. Haitink fungeert al vanaf 2001 als chef-dirigent ad interim, na de plotselinge dood van Giuseppe Sinopoli.
Hoe het nu precies met die stemming is vergaan is vooralsnog niet helemaal duidelijk maar wel heeft Haitink besloten om het over twee maanden in Dresden voor gezien te houden: met de voor november geplande tournee - die het orkest ook naar het Amsterdamse Concertgebouw voert - eindigt Haitinks betrokkenheid bij het orkest als chef-dirigent ad interim.
Bernard
Haitink: ditmaal géén bloemen...
Waarom geeft Haitink er de brui aan? In een zojuist uitgegeven verklaring wordt gerept van de 'aantasting' van zijn reputatie. Kernpunt daarbij is dat Haitink bij het orkestbestuur tevergeefs op een nieuwe stemming had aangedrongen, nadat verscheidene orkestleden zich met hun bezwaren bij hem hadden gemeld. Als gevolg van het conflict heeft Haitink zijn medewerking opgezegd aan zo'n twintigtal concerten, waaronder ook een prestigieuze tournee naar o.a. de Verenigde Staten met Mahlers Negende op het programma.
Het is allemaal nogal merkwaardig, maar misschien is het nog wel het merkwaardigste dat de orkestmusici uit Dresden nog nimmer met Luisi echt hebben samengewerkt en hij dus voor hen in dat opzicht een geheel onbeschreven blad is. Dat een meerderheid van de orkestleden vóór Luisi zouden hebben gestemd mag op zijn minst bijzonder heten, maar er waren géén VN-waarnemers ter plekke om het verloop van de stemming te verifiëren. De een zegt dat het er eerlijk aan toe ging, de ander bestrijdt dat. Het enige relevante feit is evenwel dat het orkestbestuur de benoeming van de best succesvolle Italiaan heeft goedgekeurd. Luisi wordt ook de nieuwe chef van de Semperoper, waardoor ook in deze vacature is voorzien.
Volgens andere bronnen zou Haitink er ook over teleurgesteld zijn dat het bestuur hem niet spontaan heeft aangeboden om de overeenkomst, die volgend jaar afloopt, met nog een jaar te verlengen, in afwachting van het aantreden van Luisi in 2007.
De
Italiaanse dirigent Fabio Luisi
Luisi komt óók naar Amsterdam: hij dirigeert in januari het KCO in Webers ouverture Oberon, Liszts Eerste Pianoconcert en Schmidts Vierde symfonie.
Is Haitinks vertrek daarmee definitief? Het lijkt er toch wel op want in de muziekwereld is het niet bon ton om voor gerezen problemen een passende oplossing te vinden: meestal ontstaat een loopgravenoorlog waaruit alleen nog maar verliezers tevoorschijn komen.
De Sächsische Staatskapelle Dresden, het oudste orkest ter wereld, mag in ieder geval de vele wonden gaan likken, maar ook Haitink zal er niet gelukkig mee zijn. Na een fenomenale, intens flonkerende Dvorák VII vol Slavische weemoed, zaterdagavond jl., tijdens de Proms in de Royal Albert Hall in Londen met hetzelfde orkest, valt het nauwelijks voor te stellen maar het afscheid lijkt onafwendbaar.