Opera & Operette

Wagners Tristan und Isolde tijdens het Gergiev Festival 2007

 

© Paul Korenhof, september 2007

 

Gergiev laat Wagner zinderen

Onder het motto Liebesnacht heeft Rotterdam veruit het interessantste Gergiev Festival tot nu toe meegemaakt. Het had alleen niet in Rotterdam moeten plaatsvinden, en zeker niet in de eerste week van september. Opera's, concerten, recitals, films, lezingen, een gezellig randgebeuren, een programmering die zich over de hele dag uitstrekte en soms tot in de nacht doorliep - alles vroeg om een zonovergoten stad op zo'n grote afstand van huis dat je wel gedwongen was om in een hotel te overnachten. Mijn ideaal zou Montpellier geweest zijn, en dan in een rustige periode van de zomer, niet parallel aan een Monteverdi Fesival, andere seizoensopeningen, de openingen van school- en collegejaar en meer zulke activiteiten.

De plaatsing van het Gergiev Festival van 5 tot 15 september in Rotterdam betekende voor mij heel concreet, dat ik alleen maar voor een enkele manifestatie op en neer kon en dat leverde een bijzonder onbevredigend gevoel op. Aan de andere kant was die ene ervaring wel van een soort waarbij veel in het niet valt. Als Gergiev op dreef is en de tijd ervoor neemt, kan hij een fascinerende Wagner dirigeren, al doet zo'n formulering in feite zelfs helemaal geen recht aan het gevoel dat een hele middag Tristan und Isolde op zondag 9 september bij mij heeft opgeroepen. Een Rotterdams Philharmonisch Orkest op de toppen van zijn kunnen, met strijkers die je regelrecht de hemel in leken te zingen, met tutti die zelf na de hevigste
climaxen doorzichtig bleef, met warmbloedig koper dat toch altijd iets slanks bleef uitstralen, met houtblazers om voor te knielen - heeft de basklarinet tijdens de monoloog van koning Marke ooit zo vol van klank en
tegelijk zo zangerig-weemoedig geklonken? - kortom: de absolute triomf van een top-orkest.

Al tijdens het voorspel bleek dat Gergiev opteerde voor brede tempi en inderdaad werd het zo ongeveer de langste Tristan und Isolde die ik ooit gehoord heb, maar bij zo'n orkestklank, zo'n enorme instrumentale
intensiteit ook, kon het mij niet lang genoeg duren. Dat de solisten niet helemaal op hetzelfde niveau stonden, was bijzaak. Er waren in ieder geval sterke en ook geprofileerde vertolkingen te horen van de mezzosopraan Ekaterina Goebanova (Brangäne) en van de bariton Jukka Rasilainen (Kurwenal). Als Isolde hield Iréne Theorin uitstekend stand, maar zij miste het vocale kaliber om op hetzelfde niveau met het orkest mee te zingen, terwijl de tenor John Charles Pierce door zijn ietwat kleine stem al voorbij de helft van de zaal al bijna niet meer verstaanbaar was. Nog wel hoorbaar overigens, met een jeugdig, aangenaam timbre, bepaald niet dat van de ouderwetse heldentenor.

Ook de bas Mikhail Petrenko had trouwens een mooie stem, maar het was duidelijk dat hij absoluut niet wist was zijn tekst inhield, en daar komen toch bij een klein probleempje. Dit was onmiskenbaar een concertante uitvoering onder leiding van een dirigent wiens aandacht geheel naar de muziek uitging. Van echt dramatiek in de vocale vertolkingen was nauwelijks sprake, en als er als 'drama' gesuggereerd werd, bijvoorbeeld door solisten tijdens een bepaalde scène op de balkons te plaatsen, kwam dat de balans niet ten goede, zeker niet toen Isolde en Brangäne zich aan het begin van het tweede bedrijf samen op het linkerbalkon bevonden. Het was effectiever geweest, ook muzikaal, als zij gewoon op het podium bij de dirigent waren gebleven.

De videobeelden van Bill Viola hoefden voor mij niet. Soms waren het leuke sfeerbeelden, maar waar Viola het verhaal ging becommentariëren, leidden zij eerder van de muziek af dan dat zij er iets aan toevoegden, en op enkele momenten ook werd de grens met de kitsch gevaarlijk dicht benaderd, zo niet overschreden. Toch had ik ze niet willen missen. Juist vanwege die videobeelden moest de zaal immers verduisterd worden en dat in combinatie met een uiterst stemmig ogende verlichting van de lessenaars op het podium, droeg niet weinig bij aan de sfeer van deze uitvoering. Een Tristan und Isolde om niet snel te vergeten!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links