Een onvergetelijk moment beleefde ik op 2 oktober 1962 in het Haagse Gebouw voor K&W bij een voorstelling van Così fan tutte met als gast de Peruviaanse tenor Luigi Alva. Een leuke voorstelling met verder Marilyn Tyler, Frances de Bossy, Hanny Steffek, Paolo Gorin en Scipio Colombo die opeens heel bijzonder werd bij Ferrando's 'Un aura amorosa'. Ik zie Alva nog voor mij, rechts vooraan op het toneel, en nog steeds hoor ik de vloeiendste, meest fluwelige lyriek die ooit mijn oren bereikt heeft. Zijn stem kende ik al uit de voorstellingen van Il barbiere di Siviglia in het Holland Festival van dat jaar, dus die was geen verrassing, maar wellicht hebben dzijn rond piano en mezza voce opgebouwde zangstijl vol subtiele nuanceringen die avond mijn smaak voorgoed bepaald.

Tastbare herinneringen aan 2 oktober 1962

In 1949 debuteerde Luis Ernesto Alva y Talledo in Lima in de zarzuela Luisa Fernanda van Federico Moreno Torroba en in 1953 vertrok de jonge tenor naar Milaan om te studeren bij de bariton Emilio Ghirardini. Een jaar later debuteerde hij daar in het Teatro Nuovo als Alfredo in La traviata, maar zijn doorbraak volgde toen hij in 1955 naast de eveneens nog onbekende Graziella Sciutti furore maakte als Paolino in Cimarosa's Il matrimonio segreto. Het werd onder leiding van Nino Sanzogno een legendarische voorstelling ter gelegenheid van de opening van de Piccola Scala, die voor Luigi Alva leidde tot zijn debuut in de Scala zelf, waar hij in 1956 naast Maria Callas te horen was in de rol die hem wereldberoemd zou maken: Almaviva in Il barbiere di Siviglia.

Luigi Alva en Maria Callas (1956)

Die roem blijkt nog steeds uit Alva's discografie, waarin - naast meerdere live-opnamen - een record van vijf verschillende opnamen van deze opera vermeld staat, met respectievelijk Callas, Victoria de los Angeles, Christiane Eda-Pierre, Maria Casula en Teresa Berganza als Rosina. Met de laatste nam hij ook zijn beide andere Rossini-rollen op, Lindoro in L'Italiana in Algeri en prins Ramiro in La Cenerentola. Van zijn Ferrando in Così fan tutte bezitten wij eveneens meerdere opnamen, maar beide zijn niet ideaal: een registratie uit Aix-en-Provence onder Hans Rosbaud is niet echt fraai van klank en de veel betere EMI-opname uit 1972 onder Otto Klemperer is enigszins zwaar op de handen en kwam voor Alva zelf misschien ook net iets te laat.

Alva's beste rol werd waarschijnlijk een in lyriek en élégance uitblinkende Don Ottavio in Don Giovanni, waarbij de vrijwel altijd in één adem gezongen cadens in Il mio tesoro als zijn visitekaartje fungeerde. Maatgevend is ook nu nog nog de befaamde EMI-opname onder Carlo Maria Giulini (voor menigeen zelfs de beste opname van deze opera), waarin Alva de sopraan Joan Sutherland naast zich had als Donna Anna. Legendarisch werd de als dvd bewaard gebleven Salzburger productie van Die Entführung aus dem Serail van Giorgio Strehler, waarin Alva glorieerde als een fijnzinnige en idiomatische Belmonte naast Ingeborg Hallstein als Konstanze, Fernando Corena als Osmin en Gerhard Unger als de ideale Pedrillo.

Eveneens op dvd vinden we Luigi Alva als Ernesto in Don Pasquale in een in het Duits gezongen productie van de Oostenrijkse televisie. O verduidelijk was hij als zanger en acteur geknipt voor deze rol van een aanvankelijk diepbedroefde maar daarna met humor het spel meespelende minnaar en live-opnamen in het Italiaanse laten hem in deze rol horen naast Roberta Peters en Renata Scotto. Andere juweeltjes zijn bovendien een EMI-registratie van L'elisir d'amore onder Tullio Serafin met Rosanna Carteri, Rolando Panerai en Giuseppe Taddei en een live-opname van diezelfde opera uit Glyndebourne met de jonge Mirella Freni als Adina.

Luigi Alva als Ernesto (Scala 1959)

Dat Alva op het toneel slechts zelden te horen is geweest als Nemorino, heeft te maken met de intelligentie waarmee hij zijn carrière benaderde. Hij was zich er terdege van bewust dat de door hem nagestreefde elegante lyriek met subtiele fraseringen, ondanks zijn voortreffelijke projectie, in grotere theaters alleen volgehouden kon worden in specifieke rollen. Daar beperkte hij zich daarom tot muziek van Mozart, Haydn en Rossini, en tot een paar andere rollen waarin hij slechts enkele scènes te zingen had. Voorbeelden daarvan waren Ernesto in Don Pasquale en Fenton in Falstaff, de enige Verdi-partij waarin hij internationaal naam maakte en waarvoor hij nog steeds als de ideale vertolker geldt.

Hoewel Luigi Alva zijn vaderland als cultureel ambassadeur trouw is gebleven en zich daar ook bijzonder heeft ingezet voor de muzikale ontwikkeling van de jeugd en vooral van jonge zangers (de tenor Juan Diego Flórez kan daarover meepraten), heeft hij het grootste deel van zijn latere leven doorgebracht in Milaan. In zijn villa in de omgeving van die stad is hij op 15 mei op 98-jarige leeftijd overleden en in die stad was hij in diverse kleinere theaters soms ook in iets zwaarder repertoire te horen, van Alfredo in La traviata tot - heel verrassend - Bacchus in Ariadne auf Naxos.

Alva's Nederlandse debuut vond plaats in oktober 1955, ook in Così fan tutte, en hij keerde terug voor Il mondo della luna van Haydn onder leiding van Carlo Maria Giulini tijdens het Holland Festival 1959. Die beide voorstellingen zijn nog aan mij voorbijgegaan, maar levendig herinner ik mij zijn optredens onder Giulini tijdens de Holland Festivals van 1962 (Il barbiere di Siviglia), 1963 (Falstaff) en 1965 (Don Giovanni), alle drie met topbezettingen. Delen uit die producties zullen te horen zijn in Opera Actueel van 6 en 13 juli.

Kopie van een foto uit de Haagsche Courant van 20 juni 1962 met Teresa Berganza (Rosina), Luigi Alva (Almaviva) en Fernando Corena (Bartolo) in Il barbiere di Siviglia.

Daarna hoop ik i n het komende seizoen in Opera Actueel aandacht te besteden aan helaas niet meer verkrijgbare opnamen van Il matrimonio segreto, Don Pasquale, L'elisir d'amore en Die Entführung aus dem Serail. En dat alles ter nagedachtenis van een unieke 'tenore di grazia' die mij een blijvende allergie heeft bezorgd voor zingende brulboeien. En daar blijf ik hem eeuwig dankbaar voor!

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links