Interview

"Be focused but feel free"

Harpiste Lavinia Meijer in gesprek met Bas van Westerop

 

© Bas van Westerop, april 2010

www.laviniameijer.com

English version published by MusicWeb International

 

 
  Foto © Marco Borggreve

LAVINIA MEIJER werd op 11 jarige leeftijd   toegelaten tot de "Jong Talentafdeling" van het Utrechts Conservatorium bij Erika Waardenburg. In 2003 behaalde zij haar Bachelor of Music (cum laude) aan het Utrechts conservatorium en in 2005 haar Master of Music (cum laude) aan het Amsterdams conservatorium.

Lavinia won eerste prijzen bij diverse Nederlandse concoursen. Ook bij de meest prestigieuze internationale harpconcoursen behaalde zij prijzen o.a. in Lausanne (1998 ), Lille (1999), Brussel (2000), Israel (2001),Wenen (2002) en Amerika (2004).   In 2005 won zij de Vriendenkrans van het Concertgebouw Amsterdam. In 2006 is haar de Fellowship van de Borletti Buitoni Trust uit Londen toegekend.

Lavinia treedt regelmatig op in Europa, Azië en Amerika met orkesten zoals het Residentie Orkest, het Radio Symfonie Orkest, het Radio Kamer Orkest, het Concertgebouw Kamerorkest, het Israel Philharmonic Orchestra en het Korean Symphony Orchestra.

Als een ambassadrice voor de harp heeft Lavinia naast het spelen van minder bekende harpmuziek, ook componisten van nu weten te stimuleren om voor de harp te schrijven. Zij experimenteert daarbij graag met verschillende kunstvormen, zoals theater, dans, elektronica en jazz. Daarnaast wordt zij ook veel gevraagd bij radio en tv-programma's. Lavinia heeft haar eerste solo-CD "Divertissements" uitgebracht bij Channel Classics (klik hier voor de recensie). Afgelopen najaar kwam haar tweede solo-cd uit "Visions", met diverse moderne werken, eveneens bij Channel Classics. 

Ze omschrijft zichzelf als een perfectionist en een doorzetter, houdt van openheid en eerlijkheid en kan zich eigenlijk onder alle omstandigheden prima presenteren. Ze ziet heel goed dat de wereld groter is dan Nederland maar voelt er zich momenteel nog prima thuis. Tijdens het interview weerklinkt vaak haar schaterende lach die de lachkuiltjes in haar wangen verklaart!

Hoe het begon.

Je keuze voor de harp, hoe is die tot stand gekomen?

Toen ik acht was voelde ik dat het tijd werd om een instrument uit te gaan kiezen en ik wist meteen dat het een instrument moest zijn dat "speciaal" was: niet iets dat veel andere mensen al speelden! Dus fluit, viool, piano: die vielen meteen af. Ik kende destijds een meisje dat harp speelde en dat instrument was het gewoon helemaal voor mij. Het had iets heel mysterieus. En dan al die snaren waar je lekker met je vingers in kon grijpen! Op de muziekschool huurden we een Keltische harp en meteen de eerste avond speelde ik tot de blaren op mijn vingers zaten. Maar ik vond het geweldig!

Een jaar later ben ik toch ook nog piano gaan studeren bij onze buurvrouw en (omdat zij een strengere lerares was) ging ik op de piano veel sneller vooruit. Uiteindelijk wilde zij dat ik een keuze maakte en ik volgde mijn hart: de harp was en is mijn instrument!

Bij de harp heb je gewoon direct contact met het instrument: je vingertoppen liggen op de snaren en je omhelst je instrument. Daar waar jij bent ontstaat de klank ook! Na de menselijke stem leek me dit de meest directe manier om te kunnen communiceren!

Vanaf je dertiende nam je vaak deel aan concoursen.

Ja, dat ging non-stop door. Het concurreren met anderen is me al vroeg bijgebracht: solist zijn is toch ook een tamelijk egoïstisch bestaan. Ik moet me steeds van anderen onderscheiden, hoe je het ook keert of wendt. Concoursen hebben mij vooral leren focussen en een stuk helemaal uitdiepen: er is enorm veel discipline nodig om je perfect voor te bereiden! Maar na een tijd werd ik er ook onzeker van: ik merkte dat ik me aan de jury aanpaste om te winnen. Na het concours in Amerika in 2004 vond ik het genoeg geweest en ging bij mezelf te rade. Ik was nieuwsgierig wat ik met de harp wilde gaan doen en waar mijn weg naartoe ging.

Uiteindelijk bleek toch dat ik als solist door wilde gaan: de harp als solo-instrument promoten. En dat stuitte bij best veel mensen op behoorlijk wat weerstand: ze vonden het echt zo'n naïeve meisjesdroom. Volgens deze mensen moest ik me specialiseren. Maar volgens mij is mijn sterkste punt nu juist mijn diversiteit. Klassieke muziek is eigenlijk al specialistisch genoeg. Ik hou er veel van maar ik hoef het echt niet de hele dag te horen!

De hele wereld aan de harp!!

Soms lijkt het alsof je de hele wereld wil bekeren tot de harp!

 
  Foto © Marco Borggreve

Mijn drive is inderdaad enorm: er is zo ontzettend veel mogelijk op een harp en de mensen zijn zich daar totaal niet van bewust. Zelfs ik stond tijdens mijn studie steeds weer verbaasd over de ongelooflijke mogelijkheden van dit instrument. En inderdaad.ik doe er echt alles aan om dat over te brengen.

Als ik een concert speel zou ik natuurlijk het liefst elke keer weer de hele doos opengooien en alles laten horen! Maar ik heb tegenwoordig een soort formule ontwikkeld: ik speel wat de mensen verwachten bij een harprecital maar ook nieuwe stukken waarin klanken en speelmanieren voorkomen die men niet associeert met de harp. Op die manier blijft het gewoon het beste hangen merk ik.

Je maakt tijdens je concerten eigenlijk altijd contact met het publiek! Kun je daar iets over vertellen?

Ik geloof dat het een extra dimensie geeft aan een concert: het publiek leert mij persoonlijk kennen en ik leer hun ook een beetje kennen. Voor mij is het bovendien makkelijker spelen, ik merk dat ik op deze manier makkelijker kan geven. Het contact wordt tijdens een concert ook steeds dieper en dat is heel prettig.

Bovendien heb ik wat uit te leggen! Ik weet dat men een harp niet snel verwacht in een solorecital. Als mensen dan mijn persoonlijke enthousiasme zien én horen onthouden ze het instrument ook sneller.

Als ik als soliste met orkest optreedt mis ik dat directe contact ook het meeste omdat het niet echt gepast is om me na afloop tussen het publiek te mengen! Ik voel me dan leeg omdat ik niet met mijn publiek heb gepraat en hun reacties niet heb gehoord. Opkomen, spelen en weer weg is voor mij heel onbevredigend omdat ik dan geen contact heb gehad met de mensen in de zaal. Ik weet toch graag voor wie ik het doe!!  

De Nederlandse Muziekprijs

Je hebt de afgelopen jaren een heel traject gevolgd om uiteindelijk de Nederlandse Muziekprijs te kunnen krijgen, de belangrijkste nationale muziekprijs.

Tja, eigenlijk wilde ik geen concoursen meer doen maar één van mijn belangrijkste adviseurs, oud-journalist en criticus Hans Heg (van de Volkskrant, BvW), heeft mij aangespoord om juist dit wel te doen! En na een tijdje wikken en wegen heb ik besloten auditie te doen en na toelating het hele traject te gaan volgen.

Ik ben daardoor ook heel bewust bezig gegaan om de jury duidelijk te maken dat ik echt een bijzonder musicus ben en niet de zoveelste harpiste! Daarom heb ik ook een goede mentor gekozen om me te begeleiden: Kees Olthuis, componist en oud-fagottist van het Concertgebouworkest.

Wat heeft deze meerjarige studie voor de Nederlandse Muziekprijs je als extra gegeven?

Eén van de interessantste aspecten is dat je in contact komt met heel veel andere dingen naast het "gewone" musiceren. Ik heb bijvoorbeeld een heel groot project met dansers gedaan waarbij ik in een totaal nieuwe wereld terechtkwam. Wat ik daar vooral leerde was me extreem bewust te zijn van mijn aanwezigheid op het podium: iets waar dansers elk moment mee bezig zijn maar musici veel minder.

Natuurlijk heb ik in die jaren veel masterclasses gevolgd (vooral van niet-harpisten), compositieopdrachten verstrekt nadat ik de juiste componisten had gevonden en mijn debuut in Carnegie Hall gemaakt. Maar..je moet bijvoorbeeld ook gewoon je zaakjes op orde hebben, iets dat ik gelukkig al heel snel doorhad. Mijn moeder is accountant en dat heeft me vanaf jonge leeftijd zeker geholpen! Ik merk gewoon dat je per dag toch minstens één of twee uurtjes in je eigen bedrijfje moet stoppen!

Ook goede contacten met   programmeurs, festivals en diverse stichtingen zijn volgens mij noodzakelijk. Er is een heel netwerk om de musici heen maar ik merk vaak dat men toch langs elkaar heen werkt. Maar hoe meer ik me openstel voor al deze mensen in de muziekwereld, hoe leuker en spannender het wordt.

Je kan als zaal of als programmeur prachtige programma's ontwikkelen maar uiteindelijk moeten de musici het toch doen. Maar ik merk dat er dikwijls een hele kloof tussen zit. Veel musici staan er trouwens ook gewoon niet voor open of zijn er te verlegen voor.  

En misschien het belangrijkste van mijn studietraject: ik kwam in contact met mijn huidige platenmaatschappij Channel Classics. Ze hebben een heel goede distributie in het buitenland en dat gaf voor mij de doorslag! Bovendien maken ze echt prachtige opnames. Mijn keuze voor Channel Classics was heel bewust! Dat mijn eerste cd bij Channel Classics (" Divertissements") heel veel goede recensies kreeg heeft heel veel deuren voor me geopend, ook in het buitenland.

Kun jij verklaren waarom er zoveel Nederlandse harpisten de muziekprijs gewonnen hebben?

Voornamelijk omdat Nederland gewoon een goed "harpland" is, ook internationaal gezien. Onze harpschool heeft een rijke traditie via Rosa Spier en Phia Berghout, die een enorme schare aan leerlingen heeft voortgebracht. En ik vind gewoon dat de harpisten die de prijs gewonnen hebben ook allemaal goede harpisten zijn!

Maar, en dan spreek ik weer over alle instrumenten, het is leuk om te winnen maar daarna zal je het weer allemaal zelf moeten doen. En dan is het jammer om te zien dat sommige mensen het er dan toch een beetje bij laten zitten.  

Een musicus als ondernemer, daar kijken veel mensen van op!

Ik krijg best vaak te horen (ook van collega's) dat ik vrij commercieel uit de hoek kan komen maar als musicus wil je bij alle lagen van de bevolking bekend zijn en daar moet je dus ook een bepaalde instelling voor hebben. Niet zoiets van: "O, laat mij maar lekker muziek maken en de rest komt vanzelf wel goed".

 
  Foto © Marco Borggreve

De toekomst

 Je bent momenteel wereldberoemd in heel Nederland. Heb je plannen voor het buitenland?

Jazeker! Maar ik ben me bewust dat ik daar nog in een veel vroeger stadium sta. Ik heb een impresariaat in New York dat concerten voor me regelt in de VS maar voor Europa ben ik echt nog op zoek! Tot nu toe doe ik dat allemaal zelf maar het wordt meer en meer werk.

Ik heb trouwens wel contact gehad met enkele grote impresariaten maar het eerste wat je dan   hoort is: "Harp? Nee, dank je wel, dat verkoopt niet en we weten er niets van af". Het is alsof je tegen een muur aanloopt. Voor "mainstream" instrumenten (piano, viool, cello) hebben ze van die carrière-snelwegen maar voor mij zouden ze een nieuwe weg moeten aanleggen en daar hebben ze gewoon geen zin in: het kost tijd en geld!

Ik ben ook nog bezig met Azië maar om alles zelf te regelen kost me merk ik steeds meer energie die ik beter in het spelen zou kunnen stoppen.

Je bent echt heel bewust met je carrière bezig!

Tja, ik leg de lat elk jaar weer een stukje hoger. En ik zie nog zoveel dingen die ik wil leren, die ik wil weten. Het belang van een groot netwerk bijvoorbeeld: ik denk echt dat zoiets voor een musicus essentieel is tegenwoordig. Je kan nog zo mooi spelen maar als je er nergens mee terecht kan houdt het toch op.

En wat is het ultieme doel?

Het doel is: de harp als solo-instrument bekender maken bij een breed publiek. En dat kan ook wereldwijd. Ik ben net in Mexico geweest en ook daar merk ik weer aan de reacties: zo hebben ze de harp nog niet gehoord. Mensen omhelsden me! Dat vond ik zo leuk!

Je had het al eerder over compositieopdrachten die je geeft: dat is ook een manier om de harp te promoten!

Er zijn gelukkig heel veel interessante hedendaagse componisten maar sommige moet ik echt stimuleren om voor de harp te gaan schrijven! Als je namelijk als componist nog nooit in aanraking bent gekomen met de harp dan zul je er ook niet snel voor gaan schrijven! Eerst moet ik ze dan met alle mogelijkheden van de harp vertrouwd maken en daarna ontstaan er vaak heel boeiende composities waarbij ik dan weer word uitgedaagd om me in de wereld van de componist(e) te begeven.

Sommige stukken zijn echt "voor" de harp geschreven maar soms ligt iets echt moeilijk en dan moet je flink doorbijten. Zo werk ik momenteel aan een stuk van Roderik de Man en ik ben heel blij dat ik heb doorgezet! Het is zo fascinerend om samen met de maker noten op papier leven in te blazen.

Heel vaak zie je dat er in de geschiedenis componisten samenwerken met beroemde musici: zo ontstaan toch vaak de beste composities. Een componist schrijft tenslotte ook graag iets dat goed speelbaar is zodat het niet later in de kast belandt.

_____________________
Dit interview verschijnt ook in het Engels op Musicweb International (klik hier)
.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links