DVD-recensie
© Paul Korenhof, september 2012
 |
Puccini: Turandot
Luana DeVol (Turandot), Josep Ruiz (L'Imperatore Altoum), Stefano Palatchi (Timur), Franco Farina (Calaf),
Barbara Frittoli Liù), Lluis Sintes (Ping), Francisco Vas (Pang), David Alegret (Pong), Philip Cutlip (Un mandarino),
José L. Casanova (La voce del Principe di Persia), Gran Teatro del Liceu
Dirigent: Giuliano Carella
Regie: Nuria Esperi
Arthaus Musik 107 305
Opname: Barcelona 2005
De Amerikaanse sopraan Luana DeVol behoort tot de meest onderschatte dramatische sopranen van de afgelopen decennia en de herinnering aan onder meer haar Isolde bij de Vlaamse Opera is daarom waard om gekoesterd te worden. Tot haar sterkste punten behoort haar gave om ook in de zwaarste rollen toch altijd een element van warmte en menselijkheid te brengen en met meer dan gewone belangstelling begon ik dan ook met deze Turandot, mij afvragend hoe menselijk haar 'ijsprinses' zou zijn.
Een probleem is natuurlijk wel dat het in deze opera bijna een uur duurt (met een pauze mee bijna anderhalf uur) eer we de titelheldin te horen krijgen, maar daar heb ik nooit problemen mee. Niet alleen vind ik de eerste akte muzikaal het beste deel van het werk, meteen daarna gevolgd door de openings van het tweede bedrijf, maar in deze uitvoering was zowel het beluisteren als het bekijken van deze eerste helft zelfs een waar genoegen.
De voorstelling die inmiddels zeven jaar geleden in Barcelona werd opgenomen, werd vooral dankzij dirigent Giuliano Carella een evenwichtige en stijlbewuste verklanking van Puccini's laatste partituur. Enkele grote climaxen hadden misschien iets meer stuwkracht mogen hebben, maar daar staan fraaie lyrische lijnen tegenover, vooral in de koorpassages. De verklanking als geheel sluit daarmee aan bij de kleurrijke enscenering van Nuria Espert. Afgezien van een ietwat fantasieloze aanpak van de scène met de drie ministers aan het begin van het tweede bedrijf was zijn behandeling van de solistische partijen zowel traditioneel als overtuigend en hij wist zowaar goede resultaten te bereiken met het niet altijd even overtuigende koor van het Liceu.
Zoals ik al vermoedde, zingt Luana DeVol hier een Turandot die hemelsbreed verschilt van die van Birgit Nilsson, wier vertolking - zeker in combinatie met de Calaf van Franco Corelli - voor menigeen nog steeds als het ideaal geldt. Die mening deel ik niet, hoe groot mijn bewondering voor beiden ook is. Twee zulke megastemmen op volle kracht doen mij denken aan een Rolls Royce waarmee alleen tweehonderd kilometer per uur gereden wordt. Geef mij maar wat meer rust en wat meer nuances, zoals bij sopranen als Maria Callas of Maria Guleghina (ik noem bewust geen sopranen die de rol uitsluitend in de studio zongen) en tenoren als Jussi Björling, Giuseppe di Stefano of Luciano Pavarotti.
Op het punt van nuances bevindt Luana DeVol zich op een ander uiterste dan Nilsson, wat ook niet ieders smaak zal zijn, maar haar meer op lyriek gerichte vertolking, in het tweede bedrijf zelfs al met vlagen van kwetsbaarheid, maakt de opera een stuk interessanter. Uitvoeringen waarbij het menselijk gevoel tot halverwege het derde bedrijf het monopolie van Liù is, zodat Turandot aan het slot opeens een volstrekt onlogische draai moet maken, maken het werk voor mij alleen maar minder interessant.
Een ander gevolg is dat in deze voorstelling Turandot en Liù veel overtuigender zijn als elkaars opponenten, zeker als de tragische slavin gezongen wordt door een Puccini-sopraan met de fraseringskunst van Barbara Frittoli, en haar sterfscène, een van de ontroerendste bladzijden uit het oeuvre van de componist, mist zijn effect hier niet. Calaf is in handen van Franco Farina, een 'echt Italiaanse' tenor met een mooi natuurlijk timbre die niet probeert Corelli te imiteren, maar die in zijn benadering aansluit bij die van DeVol, waardoor een mooi evenwichtige situatie ontstaat. Aan het werk zelf kunnen beiden echter niets veranderen en het slotduet blijft een soort 'anything you can sing, I can sing louder'. De bezetting van de overige rollen is niet uitzonderlijk, maar het resultaat is wel een afgewogen ensemble en daarmee ben ik tegenwoordig al heel tevreden.
Technisch is op deze dvd weinig aan te merken. De beeldregie munt niet uit door inventiviteit, maar als puntje bij paaltje komt prefereer ik deze rustige cameravoering toch boven constante beeldwisselingen vanuit diverse 'fantasierijke' invalshoeken. De fraaie en ondanks de ietwat droge akoestiek heldere orkestklank had echter iets meer diepte mogen hebben en voor de huiskamer was het ook beter geweest als de stemmen meer versterkt waren naarmate de solisten zich meer achter op het toneel bevonden. In het theater stoort zoiets nauwelijks, maar een beeldscherm blijft nu een maal 'plat' en bovendien is het onlogisch als een zanger dan opeens in close-up komt, maar in klank 'op afstand' blijft, zoals bijvoorbeeld keizer Altoum tijdens zijn ondervraging van de onbekende prins in het tweede bedrijf. De duidelijk hoorbare overgang van de eerste naar de tweede dvd-laag valt gelukkig precies vóór het begin van 'In questa reggia' en wordt daardoor niet echt storend.