DVD-recensie
© Paul Korenhof, maart 2017
|
Liebermann/Scarlett: Frankenstein Federico Bonelli (Victor Frankenstein), Laura Morera (Elizabeth Lavenza), Bennet Gartside (Alphonse Frankenstein), Christina Arestis (Caroline Beaufort), Guillem Cabrera Espinach (William Frankenstein), Elizabeth McGorian (Madame Moritz), Meaghan Grace Hinkis (Justine Moritz), Alexander Campbell (Henry Clerval), Thomas Whitehead (The Professor), Steven McRae (The Creature) e.a. |
 |
Vorig jaar creëerde het Londense Royal Ballet Frankenstein, een nieuw avondvullend ballet van de choreograaf Liam Scarlett, voormalig sterdanser van dat gezelschap en sinds 1912 zijn eerste 'Artist in Residence'. Als basis diende de gelijknamige 19de-eeuwse 'gothic novel' van Mary Shelley, die al snel na de publicatie in 1818 uitgroeide tot een klassieke 'horror story'. In populariteit scoort de zeventig jaar later verschenen roman Dracula van Bram Stoker hoger, vooral dankzij de filmindustrie, maar in de literatuurgeschiedenis bekleedt Frankenstein een belangrijker plaats als literair werk en door de enorme invloed die Shelley's creatie in de 19de eeuw heeft uitgeoefend.
Het is verleidelijk Frankenstein vooral te zien als een griezelverhaal over een fanatieke wetenschapper die een nieuwe mens schept en dan ontdekt dat hij de wereld heeft opgezadeld met een monster waarvan hij zich vol afschuw afkeert. Meer dan dat is het verhaal echter een analyse van de menselijke geest. In Frankenstein beschrijft Shelley een fatale zucht naar kennis die leidt tot dood en schuld, maar nog belangrijker is echter haar schildering van het monster. Diens eenzaamheid en verlangen naar liefde, warmte en genegenheid maken dat het monster zijn schepper blijft achtervolgen totdat de laatste zijn lot niet meer kan ontlopen.
In de balletversie kan de jonge Victor Frankenstein maar moeilijk verwerken dat zijn moeder, kort voor zijn vertrek naar de universiteit, tijdens een bevalling gestorven is. De gedachte aan haar blijft hem bezighouden en hij raakt geobsedeerd door de vraag of het mogelijk is zijn moeder weer tot leven te wekken. Na talloze proeven slaagt hij er dan inderdaad in dode materie tot leven te brengen, maar het resultaat is een monsterlijk schepsel dat hem afschuw inboezemt en waarvan hij niets meer wil weten.
Als Victor jaren later naar huis terugkeert, volgt zijn schepping hem en bespiedt hem zoveel hij maar kan. De liefdevolle omgang van Victor met zijn verloofde Elizabeth roept ook bij het monster een grote behoefte aan warmte en genegenheid op en op de dag van hun huwelijk wordt hij dan zo aangetrokken door de schoonheid van Elizabeth, dat hij zijn schuwheid vergeet. Hij wordt door Victor ontdekt en in zijn paniek doodt hij Elizabeth. Verscheurd door schuldgevoel pleegt Victor zelfmoord en zijn schepping blijft alleen achter, eenzamere dan ooit.
Scarlett's ballet bereikt een hoogtepunt aan het slot van het eerste bedrijf, waar we een levendige en bijzonder theatrale anatomische les bijwonen met de bijna voorspelbare 'gekke professor' en amusante bijdragen van studenten en verpleegsters. Veel sfeer hebben ook de knap uitgevoerde ensemblescènes en de scènes rond Victor's bruid Elizabeth, een fraaie rol van Laura Morera. Daarnaast blijven de scènes met het monster wat vlak, ondanks de inzet van Steven McRae. Het gevoel van eenzaamheid weet hij uitstekend over te brengen, maar voor een echt monster is zijn vertolking toch te elegant en alleen zijn scène in het tweede bedrijf met de jonge William, zijn eerste slachtoffer, en daarna zijn fraai opgebouwde duet met Elizabeth maken iets voelbaar van de van dreiging en het 'unheimische' die over meer scènes hadden moeten hangen.
Een ander probleem is dat het verhaal al in het eerste bedrijf soms clichématigs aandoet, zeker met een huishoudster die doet denken aan een boze stiefmoeder. Het gebrek aan opgebouwde en goed gedoseerde spanning wordt bovendien weerspiegeld in de muziek van Lowell Liebermann die meer functioneel is dan expressief, en die voor een moderne partituur opmerkelijk conventioneel klinkt. De onterechte executie van Justine aan het slot van het tweede bedrijf mocht waarlijk muzikaal wel iets navranter worden weergegeven dan hier gebeurt. Choreografie en aankleding combineren de ballettraditie op aangename wijze met modernere elementen, vooral in de fraaie decors van John McFarlane. Jammer dat de muziek op dit punt achterblijft.
Al met al getuigt deze opname van een interessante avond met een niet altijd overtuigend nieuw ballet in een uitvoering op het hoogste niveau. De Blu-ray Disc brengt dat in fraaie beelden op het tv-scherm, maar het was prettig geweest als hier in plaats van ondertitels aan het begin van iedere track een korte inhoud van de scène zou worden aangeboden. Het begeleidende boekje is slordig uitgevoerd (zelfs inhoudelijke fouten) en slecht gecorrigeerd. Een track-indeling ontbreekt.