Opus 3 van Schütz - hij was een van de eerste componisten die zijn uitgegeven werken consequent van opusnummers voorzag - is zijn Historia der Auferstehung Jesu Christi:

Het is een dubbelkorige compositie, zoals Schütz al direct in zijn voorwoord aangeeft:

De koren kunnen dus naast elkaar of uit elkaar worden opgesteld. Het koor van de evangelist bestaat uit de evangelist (tenor) en bij voorkeur uit vier gamba's. De evangelist reciteert de bijbeltekst:

Dit herinnert natuurlijk aan de aloude gregoriaanse lectiotoon. Maar Schütz is datgene wat hij in Italië omtrent tekst-expressie heeft geleerd zeker niet vergeten. Grootmeesterlijk weet hij hier de traditie te koppelen aan de moderne tijd.

Volgens Schütz moet de partij van de evangelist goed ingestudeerd worden:

Ik geef een paar voorbeelden van de hier gebruikte tekst-expressie:

(De engel des) Heren vloog van de hemel naar beneden (katabasis) en wentelde de steen van het gaf (circulatio).

Het huilen van Maria Magdalena:

En natuurlijk de opstanding met een anabasis:

Het koor van de Personen Colloquenten (sprekende personen) moet van Schütz dicht bij het orgel worden opgesteld ‘damit man der Sänger pronuntiationes deutlich vernehmen könne.' Schütz sluit aan bij een oude traditie door de meeste personen niet als één persoon, maar in duet te laten zingen:

Men kan een van de twee stemmen van het duo op een instrument spelen. Hoe een en ander dan klinkt is te horen op de opname van Frieder Bernius met het Kammerchor Stuttgart uit 1990 (Sony Vivarte SK 45 943). De ontmoeting tussen Maria Magdalena en Christus gaat zo aldus:

Schütz stelde zelf de tekst van het werk samen uit de vier evangeliën en deed dat bijzonder efficiënt. Het werk eindigt met een jubelend dubbelkorig slotkoor waarin het woord Victoria een steeds grotere rol gaat spelen:

Gott sei Dank, der uns den Sieg gegeben hat durch Jesum Christum unsern Herren, Victoria.

Het werkelijk meer dan schitterende werk vormt een prachtige synthese tussen Schütz de trouwe leerling van Giovanni Gabrieli, Schütz de behoeder van de polyfone traditie van Palestrina en Schütz de componist van Lutherse kerkmuziek. Het werk vertoont ook een zekere hang naar versobering. Een versobering die Schütz door alle ellende van de 30 jarige oorlog nog veel vaker zou moeten toepassen. Maar op. 3 is een meesterwerk.

Klik hier voor de vorige en hier voor de volgende aflevering.

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links