CD-recensie
© Siebe Riedstra, september 2014
Strategier: Ritornello Capriccioso - Chaconne - Voluntary for a Cathedral Organ - Toccatina - 30 Short Inventions nr. 9, 10, 26, 27 - Priamel e Ricercare - Partita over Gezang 273 - Eerste Passacaglia - Toccata - Thema met variaties - Drie kleine trio's - Naamthema en Variaties op Rien Oostlander Wouter van Belle (orgel) Tulip Records TRCS 600608 • 74' • Opname: sept 2013, Domkerk & Sint-Catharinakathedraal Utrecht. www.hermanstrategier.nl |  |
Deze cd verscheen in het kader van de viering van de vijfentwintigste sterfdag van Herman Strategier (1912-1988). Tegelijkertijd publiceerde de Herman Strategier Stichting een boek over leven en werk van de componist, geschreven door oud-leerling Nico Schrama en Lourens Stuifbergen. Strategier studeerde compositie bij Hendrik Andriessen, en volgde in 1949 zijn leraar op als organist van de Utrechtse Kathedraal. Samen met twee andere leerlingen van Andriessen, Albert de Klerk en Jan Mul, vormde hij een driemanschap dat zich inzette voor vernieuwing in de kerkmuziek, zoals die in Nederland werd geïnitieerd door Alphons Diepenbrock en zijn volgeling Hendrik Andriessen. Hendrik Andriessen liet een omvangrijk en indrukwekkend oeuvre voor orgel na, dat vier cd's omvat. Het werd door Albert de Klerk in een definitieve registratie ingespeeld op het orgel van de Josephkerk te Haarlem, waar Andriessen zijn organistencarrière begon. Dat het verantwoordelijke label, Lindenberg, niet meer onder ons is, betekent een treurig verlies.
Het label Tulip Records vult die lacune voor een deel. Eerder verscheen een mooie cd met orgelwerken van Andriessen, gespeeld door Willeke Smits - hier besproken. Wouter van Belle, de huidige organist van de Utrechtse Kathedraal, presenteert op deze uitgave een selectie van de orgelwerken van zijn voorganger. Hij bespeelt drie orgels, het Bätz-orgel van de Dom, en het hoofdorgel van Maarschalkerweerd plus het Britse Cray koororgel (1852) in de Utrechtse Kathedraal. De drie instrumenten komen in drie blokken aan bod: de eerste drie werken speelt van Belle in de Dom, de Toccatina tot en met de Partita klinken op het koororgel van Gray. Drie vroege werken die nog schatplichtig zijn aan Andriessen worden gespeeld op het Maarschalkerweerdorgel. De orgelsite van de NCRV heeft ook een interessante collectie opnamen bijeengebracht, eveneens gespeeld door Wouter van Belle, maar ook door de Simon C. Jansen en Stoffel van Viegen. Laatstgenoemde kunnen we daar beluisteren in de Voluntary for a Cathedral Organ, in 1975 geschreven ter gelegenheid van de heringebruikname van het gerestaureerde Domorgel, en opgedragen aan de toenmalige Domorganist van Viegen - het is met tien minuten Strategiers omvangrijkste orgelwerk.
Hendrik Andriessen schreef kolossale orgelwerken in de grote Franse romantische traditie. Hij gaf er zijn eigen draai aan door ook aandacht te schenken aan de kleine vorm, getuige zijn Vierentwintig Intermezzi. Strategier ging voort op die weg, met onder andere de Dertig korte Inventies. Getuige de beknoptheid van 'grote' werken als het Ritornello capriccioso en de Chaconne gaf hij niet om het grote romantische gebaar. In zijn muziek vindt een kruisbestuiving plaats tussen de roomse klanken van Cesar Franck en de Lutherse geluiden uit de Duits georiënteerde Orgelreform. Het meest indrukwekkend komt die synthese tot klinken in de Drie kleine trio's uit 1945. Wouter van Belle kent dit repertoire en deze instrumenten als zijn broekzak, en is hier de gedroomde interpreet.