CD-recensie
© Siebe Riedstra, januari 2013
 |
Bram van Sambeek - Bassoon Kaleidoscope
Böddecker: Sonata sopra La Monica
(voor fagot en continuo)
Rossini: Drie aria's uit Il barbiere di Siviglia (bewerking voor twee fagotten)
Saint-Saëns: Fagotsonate op. 168
Goebaidoelina: Duo Sonata (voor twee fagotten)
Piazzolla: Café 1930 (voor fagot en gitaar)
Dubois: Sonatine Tango (voor fagot en piano)
Corea: Trio (voor fluit, fagot en piano)
Hagen: Harlem Nocturne (voor fagot, hammondorgel, bas en drums)
Bram van Sambeek en Joost Bosdijk (fagot), Ellen Corver (piano), Rick Stotijn (contrabas), Izhar Elias (gitaar), Marieke Schneemann (fluit), Sven Figee (hammondorgel), Maria-Paula Majoor (viool), Marijn Korff de Gidts (drums).
Brilliant Classics 9252 • 64' •
Opname: april 2011, De Doelen, Rotterdam
Een cd vol fagotmuziek? Dat kan niks wezen - ik hoor het u denken. Stoffige sonates van tweederangs componisten. Verplichte nummers omwille van de volledigheid, opgedragen aan het handjevol afficionados dat zich met dit minst populaire van alle muziekinstrumenten bezighoudt. Bram van Sambeek is zo'n afficionado: hij bespeelt het instrument met onbegrensd meesterschap, maar wat belangrijker is: hij heeft ideeën. Op deze schijf neemt hij ons mee op een avontuurlijke reis die begint in de zeventiende eeuw, en driehonderd jaar later eindigt. Hij wordt op die reis begeleid door een bonte verzameling instrumenten van allerlei pluimage, van barokgitaar tot hammondorgel.
Bram is eerste fagottist van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, en maakte al eerder een cd waarop hij begeleid werd door het Rotterdams Kamerorkest. Een prachtig geschreven werk van collega fagottist - en componist - Kees Olthuis was daar ook al zo'n dappere keuze (klik hier). Zijn tweede cd is in de allereerste plaats gemaakt voor uw huiskamer - een uitgelezen reden om geen rekening te hoeven houden met de logistieke beperkingen van de kleine zaal. Zo kan het gebeuren dat u ruim een uur lang getrakteerd wordt op acht uiteenlopende bezettingen waarin de fagot een hoofdrol speelt, zonder zich een moment te vervelen. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan de voortreffelijke muzikanten die hem omringen, muziekvrienden en collega's uit zijn orkest.
De cd opent er niet mee, maar de ereplaats komt toe aan Camille Saint-Saëns, de Mozart van de negentiende eeuw (en de twintigste, hij werd heel oud). Saint-Saëns besloot op het eind van zijn bestaan dat het tijd werd om terug te keren naar de waarden van Rameau en Couperin. Het resultaat was een drietal schitterende sonates voor hobo, klarinet en fagot.
Wat is saaier dan één fagot?: twee fagotten. Het tegendeel wordt bewezen door Bram en collega Joost Bosdijk in duetten van wel heel verschillende herkomst. Een bewerking van aria's uit Rossini's opera 'De Barbier van Sevilla' oogt als een nummertje voor tussen de schuifdeuren, maar is in werkelijkheid een en al boeiend speelplezier. Dat is op een heel andere manier ook het geval met de Duo Sonata van Sofia Goebaidoelina, waarin de multiphonics voor vierstemmige verrassingen zorgen.
Van Sambeek laat ook andere genres aan het woord komen. Astor Piazzolla is niet alleen de grootmeester van de tango en de bandoneon - hij is ook een verdienstelijk componist. Zijn Café 1930 uit 1986 voor fagot en gitaar levert het overtuigende bewijs. Chick Corea is behalve een van de grootste jazzpianisten van de twintigste eeuw en eveneens componist. In de onderhoudend geschreven toelichting beschrijft Bram zijn toenaderingspogingen tot Corea, die nergens toe leiden. Dus neemt hij zijn toevlucht tot het trio voor fluit, fagot en piano van het album Inner Space uit 1968.
De big surprise van deze cd is het laatste nummer, Harlem Nocturne van Earle Hagen (1919-2008), een jazz-standard voor klarinet. Bram van Sambeek wijst in zijn toelichting vooral op de indruk die de vertolking van gitarist Danny Gatton - the best unknown guitar player - op hem maakte. Dat is te horen ook: hij weet de gebogen bluesnoten die op de gitaar (en de klarinet) aangeboren zijn op zijn fagot perfect in klank om te zetten. Brams wonderlijke reis begon in de zeventiende eeuw, met de 'Sonate sopra la Monica' van Philip Friedrich Böddecker uit 1651, de oudste bekende compositie voor de fagot. In zijn eigen toelichting merkt hij op dat hij als instrumentalist gefascineerd is door de diverse eisen die deze stukken stellen. Zijn fascinatie komt overtuigend tot klinken, en het klinkende resultaat is aanstekelijk, overtuigend en ontroerend.