CD-recensie
© Siebe Riedstra, juni 2012
 |
Radio Relyveld – Music for Divas,
Heroes and Piano-Lions
Donizetti: Scènes en aria’s uit
Lucia di Lammermoor
Liszt: Réminiscences de Lucia di Lammermoor
Maria Callas (sopraan), Maggio Musicale Fiorentino o.l.v. Tullio Serafin; Joan Sutherland (sopraan), MET Opera Chorus & Orchestra o.l.v. Silvio Varviso; William Wolfram (piano)
Excelsior EXCEL96294 • 73' • (compilatie-cd)
In Het Parool stond onlangs in de muziekbijlage een enthousiaste bespreking van deze cd door Erik Voermans. Ik citeer:
"Op de website van Spinvis (een popmuzikant uit Nieuwegein) staan nu zestien afleveringen van de rubriek Radio Relyveld. In die rubriek schrijft Gideon Relyveld, die de Amsterdamse platenkoper nog zou kunnen kennen van Virgins klassieke afdeling in Magna Plaza, enthousiaste commentaren over klassieke muziek. Bij het platenlabel Excelsior (waar Spinvis één van de sterren is) vonden ze dat blijkbaar zo’n leuke rubriek, dat ze een experiment zijn aangegaan: Radio Relyveld op cd."
Tot zover Voermans. Zo’n tekst maakt nieuwsgierig.
Het concept van de cd komt in het kort hierop neer: combineer beroemde operafragmenten die Franz Liszt inspireerden tot zijn fameuze parafrases voor piano met het origineel. Liszt schreef ze bij bossen, dus er is veel keuze. Gideon Relyveld koos voor Donizetti, en wel diens Lucia di Lammermoor. Hij combineerde historische opnames van de beide beroemdste protagonistes van de titelrol, Maria Callas en Joan Sutherland, met opnames van klavierleeuw William Wolfram. De laatste stammen uit de complete pianowerken van Liszt op het label Naxos. Het schijfje zit niet in een ordinaire plastic doos, maar past achterin een mooi gebonden boekje, dat prachtig is vormgegeven en verluchtigd met speciaal voor de gelegenheid gemaakte portretten van betrokkenen. De uitgebreide tekst (alleen Engels) is van de hand van Relyveld. Wanneer een poplabel zoiets uitbrengt voelen ze zich kennelijk een tikje ongemakkelijk, gezien de volgende wervende tekst:
"Een ontboezeming: wij van dat Excelsior Recordings hebben eigenlijk maar weinig kennis van muziek in het algemeen en klassieke muziek in het bijzonder. Maar als er dan iemand langskomt met de mooie stukken, bij voorbeeld van Bach of zoals laatst van Liszt, dan windt ons dat net zo op als de nieuwe plaat van The Kik of een demo van die band uit een kelder in Eindhoven.
Of tewel: goeie muziek moet de mensen bezorgd worden.
En dus zijn wij zo vrij geweest om Gideon Relyveld, bekend van Fame en ‘Radio Relyveld’, te vragen om een album samen te stellen.
Een plaat die wij jullie Supporters met gepaste trots bezorgen maar ook een peu nerveu over de reacties.
Want: tis geen klassieke uitgave zoals we die kennen uit de platenkast van onze vaders of dat ene winkelhoekje. (Wel: een bevlogen bloemlezing uit het oeuvre van Donizetti en Liszt. En: de stemmen van Dame Joan Sutherland en Maria Callas.) En misschien houden jullie wel helemaal niet van ouwe muziek…
Leg ‘m in het laatste geval dan maar gewoon op je salontafel vanwege het kunstwerk dat Anne Caesar Van Wieren maakte van het boekwerk. En het staat ook gewoon goed, zo’n plaat in huis. Immers, om Gerard Reve te parafraseren, dan kunnen ze zien dat je niet van de straat bent.
Luister er naar, open die oren, bevrijd de geest en tune in bij Radio Relyveld.
Olé!"
De cd opent met het ‘Andante final’ uit de 'Réminiscences de Lucia di Lammermoor' van Franz Liszt, een mooi vervreemdend begin door de wonderlijke, bijna atonale inleiding. Vervolgens horen we het beroemde sextet, 'Chi mi frena in tal momento', in de befaamde uitvoering door Maria Callas, Giuseppe di Stefano, Tito Gobbi, en anderen, gedirigeerd door Tullio Serafin. Van Callas bestaan vele live-registraties in deze rol, maar dit is de studio-opname uit 1953, oorspronkelijk gemaakt door EMI, en inmiddels in vele incarnaties verkrijgbaar voor een habbekrats. De opname is in mono. Dat maakt het al luisterend alleen maar intrigerender. Twee parafrases en bijbehorende aria’s met Callas verder is het tijd voor de confrontatie. We horen de beroemde Waanzinscene in twee versies: eerst Callas, vervolgens Joan Sutherland. De laatste is overigens geen studio-opname, maar een live-registratie van haar debuut aan de Metropolitan Opera, New York. Hij werd gemaakt op 9 december 1961, en gedirigeerd door een eveneens debuterende Silvio Varviso. Ook die opname is voor een prikkie te koop, met als bijzonderheid dat in 1961 tenor Richard Tucker ‘the unique selling point’ van de voorstelling was.
Al met al een prima concept, dat onder de noemer Divas, Heroes en Piano-Lions verschijnt. Met die Divas en Heroes zullen onze westerburen wel kunnen leven, maar Piano-Lions? Dat is een regelrechte vertaling van de hollandse Klavierleeuw, die in geen enkel woordenboek voorkomt, net als de Snot-Ape of de Shit-Trush. Operakenners en klavierleeuwfanaten zijn twee nogal streng gescheiden kampen in het klassieke muziekbedrijf. In de categorie vocaal breekt onmiddellijk de discussie los over de juiste keuze van de uitvoering. Was die andere live-opname met Callas niet veel beter geweest? De Klavierleeuwers echter, hadden misschien wel de voorkeur gegeven aan het fenomeen Earl Wild. Wie weet worden ze door deze uitgave geprikkeld om eens van elkaars interesses kennis te nemen. Hoe dan ook: niet op de salontafel laten liggen, want luisteren doet genieten.