CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, februari 2025

Dialogues – Olga Kirpicheva

Rachmaninov: Études tableaux op. 33 – Préludes op. 23

Nazaykinskaya: Dialogues (…with myself)

Olga Kirpicheva (piano)

Et'cetera KTC 1795 • 67' •
Opname: juli 2021, Queen Elisabeth Music Chapel, Haas-Teichen Studio (B)

 

Dialogues is de overkoepelende titel van deze uitgave. Dialogen tussen de diverse betrokkenen. De titel werd ingegeven door het werk van componiste Polina Nazaykinskaya, die een interne monoloog met zichzelf houdt – de complete titel is Dialogues (…with myself). Pianiste Olga Kirpichova gaat een muzikale dialoog aan met Rachmaninov. En uiteraard is er de dialoog tussen componiste Nazaykinskaya en haar interpreet. Ondanks al deze reële en imaginaire dialogen blijft onverlet dat de muzikale aandacht op deze cd voluit blijft gericht op twee magistrale werken van Rachmaninov, de Préludes opus 23 en de Etudes-tableaux opus 33.

Dat Rachmaninov de inspiratie voor zijn Etudes-Tableaux opdeed bij de befaamde Tableaux van Moesorgski ligt voor de hand. Nadat hij in de zomer van 1910 zijn 24 préludes in alle toonsoorten voltooide besloot hij een jaar later tot dit nieuwe genre. Beschrijvende muziek zonder titels, die hij er makkelijk bij verzon toen Respighi op verzoek van dirigent Koussevitzky een vijftal voor orkest bewerkte. Het eerste boek verscheen onder opusnummer 33. In 1917, vlak voor de revolutie, voltooide hij een tweede boek, opus 39, in een sombere stemming door de recente dood van Skrjabin, en zijn vriend Tanejev die bij diens begrafenis een longontsteking opliep. Spaanders van de werkbank van de Tweede symfonie vinden hier een plekje, evenals verwijzingen naar Rachmaninovs favoriete gregoriaanse hymne Dies Irae. Opus 39 is daardoor een prachtcyclus met een onderhuidse innerlijke samenhang - en dus een geliefd item op recitals, maar Kirpicheva kiest hier voor het complete eerste boek.

Olga Kirpicheva (1987) en Polina Nazaykinskaya (1987) kennen elkaar al sinds hun kleuterjaren, ze bezochten dezelfde school voor getalenteerde muzikale kinderen. Het initiatief voor deze samenwerking ging uit van Olga, die de opdracht gaf tot een compositie die een eigentijdse brug zou slaan tussen de beide hoofdwerken op deze cd. Wat eigenlijk een bescheiden prelude had moeten worden groeide in de dialoog tussen componiste en pianiste uit tot een groter werk, waarin de romantische vocabulaire van Rachmaninov zijn stempel drukt op de neoromantische verbeelding van Polina.

Rachmaninov schreef zijn 24 préludes in alle toonsoorten niet als één geheel, zoals Bach, Chopin en Debussy, maar met horten en stoten. De Tien préludes opus 23 ontstonden in 1903 en pas in 1910 besloot hij de ontbrekende 13 te schrijven; ze werden zijn opus 32. De aanleiding was de prélude in cis-klein opus 3 nr. 2, zonder twijfel de meest populaire creatie van Sergej Rachmaninov. Zelf had hij op latere leeftijd een pesthekel aan dat stuk, een jeugdwerk uit 1892, dat deel uitmaakt van zijn opus 3, de Cinq Morçeaux de Fantaisie, geschreven toen hij negentien jaar was. Het volgende jaar werden ze gepubliceerd, en daarvoor ontving de jonge componist eenmalig veertig roebel. Zijn uitgever verdiende er grof aan, dus die pesthekel hoeft niemand te verbazen. Dat het uiteindelijk wel degelijk om een gesloten cyclus gaat bewijst de laatste prelude in Des, die gebaseerd is op de omkering (g-as-des) van het motief waarmee de eerste begint (a-gis-cis). Rachmaninov zelf heeft opus 23 een paar maal in zijn geheel uitgevoerd, maar verder speelde hij alleen maar selecties uit zijn préludes. Kirpicheva kiest hier voor de tien préludes van het complete eerste boek.

Olga Kirpicheva studeerde vanaf 2006 aan het Tsjaikovsky Conservatorium in Moskou bij Elisso Virsaladze. In 2013 vervolgde ze haar studie aan het Conservatorium van Parijs in de klas van Itamar Golan. Ze won talloze prijzen en richtte in 2013 het Medici Trio op. In 2016 begon ze een residentie aan de Koningin Elisabeth Kapel als docente kamermuziek. Met deze cd maakt ze haar discografische debuut. Rachmaninov was voor haar een volstrekt voor de hand liggende keuze die ze in alle opzichten waarmaakt. Haar kijk op de grote Russische meester is ijzersterk en oergezond. Geen vals sentiment maar respect voor de noten, gepaard aan een onberispelijke techniek.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links